Ekonomia, ekologia, etyka – czy można je ze sobą połączyć? Czy mamy świadomość, że nasze pozornie błahe wybory to element większej całości, niewidzialnej sieci powiązań z innymi ludźmi i ze środowiskiem?

 

Zakup t-shirt’a w sklepie to kwestia chwili. Na co patrzymy? Na kolor, krój, ewentualny nadruk, bądź jego brak. Na cenę. A czy zwracamy uwagę na to gdzie go wykonano? Skąd do nas przyjechał? Kto go uszył?

Ta drobna rzecz zanim dotrze do pobliskiego sklepu pokonuje tysiące kilometrów. Surowce z jakich została wykonana, głównie bawełna pochodzą z Indii, Turcji, bądź z Afryki. Koszulkę uszyto w Chinach, Kambodży, lub w Bangladeszu. Zliczając poszczególne etapy, pokonała od 18 do 50 tys. kilometrów zanim trafiła na sklepową półkę. To czas, odległość (transport), przetwarzanie (m.in. zużycie wody, gdzie jeden t-shirt to ok. 2720 litrów), wielogodzinna praca w szwalniach, także osób nieletnich.

Kolejne pytanie – jak często zmienia się moda? Jak długi żywot ma dana kolekcja w popularnej sieciówce? Obecnie mówimy o tzw. „szybkiej modzie”. O czymś, co można porównać do fast foodów. Nie przywiązujemy się do ubrań. Nie naprawiamy ich. Rzadko kiedy nadajemy im drugie życie poprzez wymianę, odsprzedanie, dokonanie zmian, które nadadzą im nowy look, nową jakość. Nie zdajemy sobie sprawy, że wyrzucane buty i ubrania zasilają i tak rosnącą już górę „śmieciowej odzieży”. A rozkład sztucznych materiałów trwa kilkaset lat.

Mając na uwadze postępujące zmiany klimatyczne, warto przyjrzeć się propozycjom bardziej zrównoważonych i odpowiedzialnych działań na rzecz środowiska i nas samych.

Fairtrade to myślenie o ekonomi, ekologii i o drugim człowieku. To system certyfikacji społecznej i środowiskowej, który ma za zadanie wspierać rolników uprawiających bawełnę w najbiedniejszych regionach. Działać na rzecz ograniczenia chemii rolnej i dostosowywania upraw do zmieniających się warunków klimatycznych (efektywne zużycie wody, odpowiedzialna utylizacja ścieków; recykling).

Pola uprawne bawełny Faitrade w Indiach i Afryce Zachodniej zasilane są deszczówką. Rolnicy ograniczają ilość stosowanych pestycydów i eliminują te, które są najbardziej inwazyjne. Utworzony w 2002 r. jest jedną z wiodących marek etycznych na świecie. Promuje nie tylko standardy ekologiczne i ekonomiczne, ale i społeczne poprzez respektowanie praw pracowniczych (czas pracy, świadczenia, urlopy; regulacje dotyczące wieku pracowników; wypłacanie wynagrodzenia pracownicom, a nie ich mężom) Część funduszy Fairtrade przeznacza się na projekty edukacyjne, zdrowotne i na poprawę infrastruktury.

W Polsce sprzedaż produktów z bawełny Fairtrade w porównaniu z innymi krajami Europy Zachodniej jest na niewielkim poziomie, ale badania wskazują że rozpoznawalność certyfikatu, zwłaszcza wśród ludzi młodych jest całkiem spora. Warto sięgnąć po informacje, które demaskują oblicze konsumpcyjnego stylu życia i które pokazują świat mody „od podszewki”, obnażając nieludzkie warunki zatrudnienia, jak i ogromne marnotrawstwo zasobów planety („Maszyny”, reż. Rahul Jain; „Poza modą”, reż. Jaak Kilmi, Lennart Laberen)