Widać już efekt prac konserwatorskich w prezbiterium kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny na pl. Narutowicza. Ich głównym celem było odkrycie i wyeksponowanie wysokiej jakości tynków szlachetnych, które pamiętają czasy budowy kościoła.

Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, łączący elementy stylistyki romańskiej i modernistycznej, jest jedną z architektonicznych perełek Warszawy.

Historia kościoła przy pl. Narutowicza

Obiekt był budowany od 1911 r. do 1939 r. Po wybuchu I wojny światowej – już po wymurowaniu korpusu nawowego, wieży i kaplicy NMP – prace przerwano. Wznowiono je dopiero w 1927 r. i prowadzono do wybuchu kolejnej wojny. Podczas budowy nie dokończono nigdy projektowanego pierwotnie zwieńczenia wieży. Projekt kościoła autorstwa konserwatora zabytków i architekta Oskara Sosnowskiego wybrano spośród ponad 30 propozycji w wyniku konkursu przeprowadzonego w 1909 r.

Całe wyposażenie kościoła, łącznie z oryginalnymi witrażami, zostało zniszczone podczas Powstania Warszawskiego w 1944 r. Tynki przetrwały jednak pożogę i po wojnie zostały poddane konserwacji pod okiem Jana Zachwatowicza. Ale podczas późniejszych remontów szlachetne wyprawy z dodatkiem kruszyw zostały ukryte pod zwykłym, malowanym na biało tynkiem.

Laser i ręczna produkcja tynków

Wtórne warstwy zostały zdjęte przy użyciu lasera i delikatnych narzędzi, dzięki czemu udało się je usunąć bez uszkadzania oryginalnych wypraw. Mimo tego, odkryto znaczne ubytki, które należało uzupełnić tynkiem jak najbardziej zbliżonym do oryginału. Konserwatorzy stworzyli go samodzielnie, aby jak najwierniej odtworzyć oryginalną kolorystykę i fakturę naśladującą granit.

Zachowane historyczne tynki były w dość dobrym stanie i w większości wymagały tylko oczyszczenia, część z nich musiała zostać podklejona. Podczas prac zachowano uzupełnienia, które po wojnie wykonywali konserwatorzy nadzorowani przez Zachwatowicza, a które są obecnie świadectwem historii obiektu.

Prace kosztowały ponad 516 tys. zł. Miasto wsparło ostatnią konserwację dotacją w wysokości 309 tys. zł. Warszawa wspiera remont tego monumentalnego zabytku od 2019 roku. Łączna kwota dotacji z budżetu miasta przeznaczonych na ten cel to ponad 1,6 mln zł.

Prace będą kontynuowane

W kolejnych latach parafia pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła, do której należy kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, planuje prowadzić kolejne prace. Po wykonaniu odkrywek wiadomo, że tynki szlachetne zachowały się również w nawie głównej, a ich konserwacja i wyeksponowanie będzie ogromnym przedsięwzięciem.

fot. Biuro Stołęcznego Konserwator Zabytków