Hala przy ul. Suwak 4 jest jednym z ostatnich reliktów dawnej dzielnicy przemysłowej na Służewcu. Od teraz będzie chroniona prawnie. Hala Centralnego Laboratorium i Biura Konstrukcji Narzędzi przy ul. Suwak 4 została wpisana do rejestru zabytków. - Hala, będąca jednym z ostatnich reliktów dawnej dzielnicy przemysłowej na Służewcu, jest teraz chroniona przed ewentualnymi zmianami, które mogłyby naruszyć jej integralność – podkreśla biuro Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Na mapie Warszawy pojawił się kolejny zabytek. Tym razem chodzi o zabudowę Centralnego Laboratorium i Biura Konstrukcji Narzędzi w Warszawie przy ul. Suwak 4. Obiekt został wzniesiony w ramach budowy Południowej Dzielnicy Przemysłowej Służewiec. Od teraz jest już w pełni chroniony prawnie. Hala została wpisana do rejestru zabytków. Warto podkreślić, że właścicielem obiektu jest Instytut Mechanizacji i Górnictwa Skalnego w Warszawie. Do niedawna hala była wynajmowana komercyjnie.

Budynki Centralnego Laboratorium i Biura Konstrukcji Narzędzi

Jak przypomina Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków budynki Centralnego Laboratorium i Biura Konstrukcji Narzędzi zostały wzniesione w latach 1959-1961, pod koniec drugiego etapu realizacji dzielnicy, wg projektu opracowanego przez Warszawskie Biuro Projektów Budownictwa Przemysłowego pod kier. Henryka Marconiego. Zabudowa została zlokalizowana na skrzyżowaniu ul. Domaniewskiej i Suwak, w bezpośrednim sąsiedztwie torów kolejowych. Obejmuje ona podpiwniczony, 3-kondygnacyjny budynek biurowy (pierwotnie laboratorium i administracja) oraz połączoną z nim parterową halę produkcyjną. W budynku od strony ul. Suwak znajdowały się pomieszczenia biurowe i gospodarcze, w łączniku socjalne, natomiast hala stanowiła część produkcyjną Zakładu Budowy Prototypów. Oba budynki są wykonane z żelbetowych prefabrykatów, z elementami murowanymi cegłą silikatową.

Architektura i konstrukcja

Szczególnie cennym przykładem architektury przemysłowej jest założona na rzucie prostokąta hala warsztatowa, o kubaturze 10 000m³. Wzdłuż wschodniej, północnej i południowej hali znajdują się nieco niższe od niej, wąskie dobudówki, przeznaczone zgodnie z pierwotnym projektem na pomieszczenia pomocnicze i trafostacji. Konstrukcja hali wykorzystywała jako inspirację projekt aut. inż. Wacława Zalewskiego i Ignacego Draguły. W budynku wykonano wsparte na rozwidlających się słupach żelbetowych sklepienie z prefabrykatów w formie łupin koloidalnych (9 szt.), założonych na siatce modularnej o wymiarach 12 x 12 m. Powłokowe konstrukcje cienkościenne, których przykładem są sklepienia hali warsztatowej, uważane były wówczas za najbardziej ekonomiczny sposób wykorzystania stali i betonu w budownictwie.

Przemysłowe zastosowanie

Połączone segmenty, produkowane na specjalnych, przesuwnych „kombajnach”, tworzyły sklepienia zapewniające ochronę przed opadami atmosferycznymi i zapewniające dobre oświetlenie hal produkcyjnych. Na terenie DPS wzniesiono dwa budynki z zastosowaniem tej konstrukcji: halę szedową Spółdzielni Włókienniczej im. 17 Stycznia (ob. nie istnieje) oraz halę warsztatową Centralnego Laboratorium i Biura Konstrukcji Narzędzi przy ul. Suwak 4. Jak pisano w „Architekturze” z 1960 r., „te dwa obiekty [...] należą pod względem konstrukcji do najciekawszych chyba realizacji na Służewcu”.

Pod postem zamieszczonym na profilu MWKZ w mediach społecznościowych pojawił się komentarz, w którym jego autor pyta: „I komu potrzebna taka hala w tamtym miejscu? Powinno się ją zburzy, a cenną działkę Instytut (który odwoływał się od tej decyzji) mógłby wykorzystać w sposób przynoszący zysk, a w konsekwencji także rozwijający naukę ... „

Jak podkreślił w odpowiedzi MWKZ „Dziedzictwo podlega ochronie bez względu na stan własności i stan zachowania obiektów."

Źródło/ Fot. WUOZ w Warszawie