– Poza ekonomią, gospodarką, zdrowiem fizycznym, także zdrowie psychiczne będzie jednym z obszarów najbardziej dotkniętych skutkami pandemii – alarmują psycholodzy, psychoterapeuci i lekarze psychiatrii.

Czas pandemii koronawirusa sparaliżował życie wielu osób, zmusił do zmiany stylu życia i izolacji, spowodował wiele trudności społecznych. Ludzie zamknęli się w domach, zaczęli pracować zdalnie, ograniczając wychodzenie do niezbędnego minimum. Zmiana dotychczasowej rutyny, przeorganizowanie codzienności, samotność nie pozostają bez znaczenia dla stanu psychiki.

Lekarze oraz eksperci przestrzegają przed rosnącym zagrożeniem stanu zdrowia psychicznego w związku z pandemią COVID-19. Nie jesteśmy przyzwyczajeni do przedłużającego się stanu lęku i niepewności związanego z obawą o zdrowie i bezpieczeństwo – zauważa psychoterapeutka Izabela Kielczyk, założycielka Pracowni Psychorozwoju Kielczyk. Początkowo w obliczu wybuchu stanu epidemii pojawił się strach przed zakażeniem, problemami zdrowotnymi, a także śmiercią. Spowodowało to pierwotne poczucie zagrożenia na globalną skalę. Natomiast przedłużający się stan lęku, już nie tylko o zdrowie, ale też obawa o problemy ekonomiczne oraz niepokój przed znaczącymi zmianami w codziennym życiu – powodują permanentny brak poczucia bezpieczeństwa, co staje się niebezpieczną emocją z punktu widzenia psychologii. Brak rzetelnych informacji i wsparcia tylko wzmagają poczucie zagrożenia. Z kolei chęć działania zostaje zablokowana przez lęk i apatię, przez co stres staje się coraz większy, co może mieć poważny wpływ na zdrowie psychiczne.

Nowe realia pracy w domu, tymczasowe bezrobocie, nauka dzieci w domu oraz brak fizycznego kontaktu z innymi członkami rodziny, przyjaciółmi i współpracownikami wymagają czasu, aby się przyzwyczaić. Przystosowanie się do zmian stylu życia, radzenie sobie ze strachem przed zarażeniem wirusem i martwienie się o bliskie nam osoby, które są szczególnie narażone, stanowi wyzwanie dla nas wszystkich – zaznacza Światowa Organizacja Zdrowia. Przestrzega też, iż żałoba, izolacja, utrata dochodów i strach mogą przyczynić się do wywołania chorób psychicznych lub zaostrzać już istniejące. Wiele osób może być narażonych na stan niepokoju, bezsenność, zwiększone spożycie alkoholu i narkotyków.

– Dobry stan zdrowia psychicznego ma absolutnie fundamentalne znaczenie dla ogólnego stanu zdrowia i dobrego samopoczucia – podkreśla dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia, w związku z czym w Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego 2020 (10 października) WHO zgłosiło potrzebę zwiększenia finansowania na zdrowie psychiczne na wszystkich poziomach. Od osób fizycznych, przez przedsiębiorstwa, po społeczeństwo obywatelskie.

Na szczęście jest wiele rzeczy, które możemy zrobić, aby zadbać o własne zdrowie psychiczne. Jak sobie radzić?

Należy zminimalizować kanały informacyjne, śledząc tylko te zaufane, unikając przy tym sensacyjnych wiadomości, które mogą powodować niepokój.

Psychoterapeuta Robert Rutkowski w rozmowie z Anną Iwanowską dla Radia Klinika radzi, by przez jakiś czas ograniczyć korzystanie z internetu. Nie zapominając o ważnej roli mediów społecznościowych w podtrzymywaniu relacji międzyludzkich, należy uważać na niebezpieczeństwo uzależnienia od wirtualnego świata, mediów społecznościowych i pogoni za aktualnościami. Wypada też zwrócić uwagę na czas ekranowy i mieć świadomość, ile czasu spędza się codziennie przed telewizorem.

Poza tym zalecane jest, by zadbać o codzienną rutynę – stałe godziny pobudki i kładzenia się spać, dokonać organizacji czasu z podziałem na pracę i odpoczynek, wprowadzić regularne ćwiczenia. Istotna jest wystarczająca dawka snu, zdrowe posiłki w regularnych odstępach czasu, nie należy zapominać o przeznaczeniu czasu na zajęcia, które sprawiają nam przyjemność.

Światowa Organizacja Zdrowia zwraca uwagę na istotną rolę kontaktów społecznych. Jeśli kontakt bezpośredni został ograniczony, powinno się utrzymywać regularny kontakt z bliskimi osobami telefonicznie oraz za pośrednictwem kanałów internetowych. W trudnych chwilach kluczowe jest wsparcie rodziny i bliskich.

Psychoterapeuta Robert Rutkowski zauważa, że przewrotnie pandemia może okazać się dobrą okazją do wprowadzenia zmian w swoim życiu, natomiast czas przymusowej izolacji można wykorzystać na pielęgnację czy odbudowanie relacji z bliskimi.

Ogromnie ważne jest, abyśmy zdawali sobie sprawę z tego, jak wielkie obciążenie dla psychiki niesie ze sobą zaistniała sytuacja. Psychoterapeuci z Pracowni Psychorozwoju Kielczyk radzą, by nie ukrywać w sobie naszych obaw, powinno się otwarcie mówić o uczuciach, które się pojawiają. Rozmowa z bliskimi pozwoli zapanować nad emocjami i ukierunkować je tak, żeby nie zdominowały zdrowego rozsądku. Aby przedłużający się stres nie przyniósł negatywnych skutków dla naszego zdrowia psychicznego, nie powinniśmy zachowywać bierności.

Fot. Marianna Kulesza