Sejm RP ogłosił Rokiem Jerzego Nowosielskiego w 2022 roku z okazji setnej rocznicy urodzin artysty ikon. Obecnie trwają prace konserwacyjne jego malowideł w cerkwi św. Jana Klimaka na warszawskiej Woli. Malowidła przedstawiające świętych i sceny z Nowego Testamentu były wcześniej zaniedbywane i ucierpiały z powodu wilgoci

Obecny rok został ogłoszony Rokiem Jerzego Nowosielskiego przez Sejm RP, z okazji setnej rocznicy urodzin tego wybitnego artysty, malarza, rysownika, scenografa oraz pisarza ikon. Jerzy Nowosielski jest znany ze swoich licznych dzieł artystycznych, które zdobią zarówno cerkwie prawosławne, jak i kościoły katolickie. Obecnie trwa proces konserwacji jego malowideł w cerkwi pw. św. Jana Klimaka na warszawskiej Woli.

Dekoracje malarskie stworzone przez Jerzego Nowosielskiego w cerkwi pw. św. Jana Klimaka przedstawiają świętych, anioły, ewangelistów oraz sceny z Nowego Testamentu, charakteryzując się stylistyką nawiązującą do malarstwa bizantyńskiego. Artysta wykonał je w dwóch etapach: pierwszy w 1956 roku, tworząc polichromie na ścianach absydy, a drugi w latach 1977-1979, gdy przeprowadzono przebudowę i rozbudowę cerkwi, pokrywając malowidłami ściany nowo powstałej nawy. W 2022 roku te polichromie zostały wpisane do rejestru zabytków.

Po raz kolejny konserwacja

Polichromie w cerkwi pw. św. Jana Klimaka były już wcześniej poddawane konserwacji, przynajmniej dwukrotnie, z wykorzystaniem farb akrylowych. Jednak ze względu na pogarszający się stan techniczny malowideł, w 2022 roku podjęto decyzję o przeprowadzeniu prac ratunkowych. Malowidła były w znacznym stopniu zabrudzone, a miejscami pojawiły się spękania w tynku. Szczególnie narażone na zniszczenia były fragmenty na bardzo wilgotnej wschodniej ścianie.

Polichromie wykazywały ślady wilgoci i zasolenia, a niektóre fragmenty miały ubytki tam, gdzie tynk odpadł. Te uszkodzenia były wynikiem stanu budynku, który w 2018 roku poddano poprawkom, w tym wymianie izolacji i wykonaniu drenażu wokół cerkwi. Te prace eliminowały źródło wilgoci i uszkodzeń na malowidlach.

Rozpoczęte w lipcu 2023 roku prace konserwatorskie nad malowidłami musiały zostać przerwane z powodu odkrycia przez konserwatorów licznych wtórnych przemalowań, co wymagało rewizji programu prac. Obecnie prace są kontynuowane.

Specjaliści przeprowadzili badania, które pozwoliły zidentyfikować skład użytych zapraw, usunęli zabrudzenia oraz odsolili dolne partie ścian, wzmacniając tynk za pomocą specjalistycznych preparatów. Program prac konserwatorskich zakłada również usunięcie wszelkich wtórnych zmian w malowidłach oraz dokonanie niezbędnych uzupełnień i retuszy.

Miasto dofinansowuje te prace konserwacyjne w dolnej cerkwi pw. św. Jana Klimaka Jerzego Nowosielskiego kwotą 300 000 zł. To kolejny etap kompleksowych działań remontowo-konserwatorskich realizowanych w tej świątyni od 2018 roku, przy wsparciu finansowym miasta Warszawa.

fot. UMW