Cukrzyca znajduje się wśród pięciu najczęstszych przyczyn zgonów, co robić by uchronić się przed chorobą?

 

Pani doktor, cukrzyca nazywana jest już chorobą cywilizacyjną XXI w. Powikłania z nią związane coraz częściej doprowadzają do zgonów. Jak się przed nią ustrzec?

Zdrowy tryb życia, czyli aktywność fizyczna i prawidłowa dieta, są kluczowe w zminimalizowaniu ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2, ponieważ zapobiegają rozwojowi nadwagi i otyłości, które wiążą się z rozwojem insulinooporności i u osób predysponowanych mogą przyspieszyć ujawnienie cukrzycy. Ponieważ choroba rozwija się powoli, w początkowym okresie nie dając objawów konieczne jest regularne oznaczanie stężenia cukru, zwłaszcza u osób z grup ryzyka (nadwagą, otyłością, nadciśnieniem tętniczym, nieaktywnych fizycznie, z wywiadem cukrzycy u najbliższych krewnych). Dieta u osób z nadwagą powinna ograniczać liczbę dostarczanych kalorii, opierać się głównie na ograniczeniu spożycia węglowodanów prostych (cukru), tłustego mięsa, a zwiększeniu spożycia warzyw. Wskazane jest zaprzestanie dosalania potraw. W każdym przypadku stosowania diety redukcyjnej warto zaplanować ją przy pomocy dietetyka. Wysiłek fizyczny powinien być regularny, min. trzy razy w tygodniu po 30-60 minut, poprzedzony rozgrzewką, obejmujący gównie wysiłek aerobowy – marsz, nordic walking, bieganie, pływanie, aqua aerobik. Cukrzyca t. 1 ma podłoże immunologiczne i jak na razie nie istnieją skuteczne metody zapobiegania jej wystąpieniu. 

Statystyki są przerażające, aż 550 tys. osób nie jest świadomych, że są chorzy na cukrzycę. Jakie objawy mogą wskazywać, na to, że jesteśmy chorzy na cukrzycę? Na co zwrócić uwagę?

W przypadku utrzymujących się dużych stężeń cukru we krwi występuje nasilenie pragnienia, nasilenie ilości oddawanego moczu, osłabienie i wzmożona senność, utrata masy ciała, nawracające infekcje skóry, narządów płciowych i dróg rodnych. Objawy cukrzycy w początkowym okresie mogą być nietypowe – suchość w ustach, zmęczenie, zaburzenia widzenia, skurcze mięśni, zapalenia dziąseł, paradontoza, ból, swędzenie, nawracające infekcje oczu. Nierzadko objawy związane są z występowaniem powikłań cukrzycy i mogą nimi być drętwienia i bóle kończyn, objawy choroby wieńcowej, bóle brzucha, zaparcia, bóle stawów. Jakie grożą nam powikłania, kiedy cukrzyca nie jest leczona?Wysokie stężenie cukru prowadzi do uszkodzenia małych naczyń krwionośnych oraz przyspieszenia rozwoju miażdżycy. Uszkodzenie drobnych naczynek prowadzi do cukrzycowej choroby oczu, której dramatycznym powikłaniem jest odklejenie siatkówki i ślepota. Niszczenie kłębuszków nerkowych prowadzi do niewydolność nerek, a upośledzenie krążenia krwi w mikrokrążeniu włókien nerwowych skutkuje rozwojem neuropatii, której objawy mogą być różne w zależności od tego, które nerwy zostają uszkodzone (drętwienie, mrowienie bóle kończyn, porażenie nerwów, zaburzenia rytmu serca, bóle brzucha, wzdęcia). Przyspieszony rozwój miażdżycy u pacjentów z cukrzycą jest przyczyną wcześniejszego występowania choroby wieńcowej, zawału serca, udaru mózgu, czy też niedokrwienia kończyn  i  impotencji. Szczególnym powikłaniem jest zespół stopy cukrzycowej, w którym w wyniku upośledzenia czucia stopa staje się podatna na zranienie (np. nieodczuwanym  przez pacjenta kamieniem w bucie), a niedokrwienie tkanek spowodowane miażdżycą upośledza gojenie ran i owrzodzeń.

Czym różni się cukrzyca typu 1 od cukrzycy typu 2?
Cukrzyca t. 1 jest choroba autoimmunologiczną, tzn. powstaje w wyniku ataku własnych komórek odpornościowych pacjenta na wysepki trzustkowe. Wydaje się, że istnieje predyspozycja genetyczna związana z antygenami niektórych białych krwinek w wyniku czego dochodzi do powstania atakujących trzustkę przeciwciał. Rozważa się również inne czynniki sprzyjające rozwojowi cukrzycy t. 1 – infekcje matki w trakcie ciąży, wiek matki, wczesne zaprzestanie karmienia piersią, wczesne wprowadzenie do diety dziecka produktów zbożowych, niedobór wit. D, infekcje wirusowe oraz czynniki zwiększające insulinooporność u osób predysponowanych genetycznie. 
Przyczyny wystąpienia cukrzycy t. 2 są bardziej złożone. Wydaje się, że tu również kluczową rolę odgrywają zaburzenia genetyczne związane z upośledzeniem działania insuliny. Ujawnieniu tych zaburzeń sprzyja wystąpienie nadwagi i otyłości, które prowadzą do insulinooporności, a w miarę upływu lat - do wyczerpania możliwości produkowania insuliny przez trzustkę.

Z Lek. Zuzanną Rymarczyk Specjalistą chorób wewnętrznych  i Specjalistą diabetolog rozmawiała Aleksandra Krawczyk

Przychodnia Lekarska Medispace
ul. Spokojna 5, 01-044 Warszawa
tel.+48  607 206 707

Zapraszamy do Przychodni Lekarskiej MediSpace
Pon. - Pt godz. 7.00 - 20.00
Sob. godz. 8.00 - 14.00