Dzisiaj, 11 czerwca, w godz. 14.00 – 18.00 w warszawskich urzędach dzielnic odbędzie się druga edycja akcji rejestracji potencjalnych dawców krwiotwórczych komórek macierzystych krwi i szpiku. W pierwszej edycji akcji udało się zarejestrować ponad 800 potencjalnych dawców.

Statystyki WMDA (Światowej Organizacji Dawców Szpiku) są alarmujące: co 35 sekund ktoś na świecie zapada na nowotwór krwi. Pośród chorób dziecięcych nowotwór krwi jest najczęstszą przyczyną śmierci. W Polsce, co godzinę stawiana jest komuś diagnoza: białaczka. Dla wielu chorych jedyną szansą na wyzdrowienie jest przeszczepienie komórek macierzystych krwi lub szpiku. Jedynie 25 procent Pacjentów ma szczęście znaleźć Dawcę we własnej rodzinie. Większość przeszczepień odbywa się dzięki Dawcom niespokrewnionym, którzy jako ludzie dobrej woli zarejestrowali się, by bezinteresownie ratować życie każdego chorego, który potrzebuje przeszczepienia.

Celem akcji, organizowanej wspólnie przez Urząd m.st. Warszawy, Warszawski Instytut Wojskowy, Instytut Hematologii i Transfuzjologii i Fundację DKMS, jest rejestracja potencjalnych dawców szpiku i komórek macierzystych oraz kampania edukacyjna o idei dawstwa. Dzisiaj 11 czerwca zapraszamy do 17 warszawskich urzędów dzielnic (z akcji wyłączony został Urząd Dzielnicy Targówek z uwagi na remont Wydziału Obsługi Mieszkańców), gdzie odbędzie się rejestracja potencjalnych dawców szpiku i komórek macierzystych.

Jak wygląda proces rejestracji?

Podczas akcji wszystkie zdrowe osoby będą mogły bezpłatnie zarejestrować się w bazie potencjalnych dawców komórek macierzystych. Sam proces rejestracji trwa do 15 min. Polega na przeprowadzeniu krótkiego wywiadu medycznego, wypełnienia formularza rejestracyjnego. Kolejnym krokiem w przypadku prowadzenia rejestracji przez Fundację DKMS jest pobranie wymazu z wewnętrznej strony błony śluzowej policzka. W przypadku Wojskowego Instytutu Medycznego i Instytutu Hematologii i Transfuzjologii kolejnym etapem rejestracji kandydatów na dawców komórek krwiotwórczych jest pobranie próbek krwi do typowania HLA. Dane potencjalnego dawcy przekazywane są do Centralnego Rejestru Niespokrewnionych Potencjalnych Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej.

Wojskowy Instytut Medyczny będzie rejestrował dawców w Urzędzie Dzielnicy Praga Południe, zaś Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Urzędzie Dzielnicy Ursynów. W pozostałych dzielnicach rejestracja będzie prowadzona przez Fundację DKMS.

Kto może zostać dawcą?

Dawcą może zostać każdy ogólnie zdrowy człowiek pomiędzy 18 a 55 rokiem życia, ważący nie mniej niż 50 kg i o wskaźniku masy ciała nie wyższym niż 40 BMI.

Rejestracja w ośrodku Dawców szpiku może odbyć się jedynie w sytuacji, kiedy nie istnieją przeciwwskazania medyczne określone przez Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 marca 2010 roku oraz wytyczne określone przez Światową Organizację Dawców Szpiku (WMDA).

Jakie są metody pobierania krwiotwórczych komórek macierzystych?

Istnieją dwie metody pozyskania krwiotwórczych komórek macierzystych.

·         Pierwsza z nich to pobranie komórek macierzystych z krwi obwodowej (tzw. pobranie peryferyczne, afereza). Metoda ta stosowana jest w 80% przypadków. Zazwyczaj wiąże się ona z jednodniową wizytą w klinice pobrania. W przypadkach kiedy w ciagu jednego dnia nie uda się zebrać wystarczającej ilości komórek macierzystych, konieczne jest powtórzenie procesu kolejnego dnia.

·         Drugą metodą jest pobranie komórek macierzystych z talerza kości biodrowej. Metoda ta wiąże się z 2-3 dniowym pobytem w szpitalu ze względu na konieczność znieczulenia ogólnego.

Zgodnie z wytycznymi, poniżej przedstawiono schorzenia bezwzględnie wykluczające z możliwości zostania dawcą oraz wyjątki wymagające konsultacji medycznej:

·         choroby układu sercowo - naczyniowego, np. zawał serca, zatorowość płucna, migotanie przedsionków, przebyta zakrzepica, tętniak aorty.

Wyjątki wymagające konsultacji z lekarzem: arytmia, wady zastawkowe, nadciśnienie tętnicze lub inne.

·         choroba nowotworowa - przebyta lub czynna (choroby u członków rodziny nie stanowią wykluczenia).

Wyjątki wymagające konsultacji z lekarzem: rak in situ szyjki macicy- wyleczony miejscowo.

·         choroby zakaźne, np. HIV, HTLV, wirus zapalenia wątroby (WZW) typu B i C.

Wyjątki wymagające konsultacji z lekarzem: każde inne przewlekłe lub niewyleczalne zakażenie oraz objawy sugerujące choroby zakaźne.

·         transplantacje włącznie z zastosowaniem materiałów biologicznych, w tym allogenicznych, ksenogenicznych, np. biorcy przeszczepów rogówki, twardówki, opony twardej, zastawki sercowej, nerki lub innych narządów.

Wyjątki wymagające konsultacji z lekarzem: transplantacje z zastosowaniem tworzyw pochodzenia syntetycznego lub z wykorzystaniem tkanek własnych.

·         choroby autoimmunologiczne, np. wrzodziejące zapalenia jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna, miastenia, stwardnienie rozsiane, ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia, łuszczycowe zapalenie stawów, choroba Gravesa-Basedova, niedokrwistość autoimmunohemolityczna, choroby tkanki łącznej.

Wyjątki wymagające konsultacji z lekarzem: zapalenie tarczycy Hashimoto, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry i inne.

·         choroby układu nerwowego, np. zaburzenia ruchowe (choroba Parkinsona, choroba Huntingtona), choroby złącza nerwowo-mięśniowego, choroba Creutzfeldta- Jakoba, zaburzenia napadowe (np. epilepsja).

Wyjątki wymagające konsultacji z lekarzem:

·          neuropatie obwodowe (np. porażenie nerwu promieniowego), operacje/poważne urazy głowy.

·         choroby krwi i szpiku: talasemia, sferocytoza, anemia aplastyczna, hemofilia oraz zaburzenia krzepliwości krwi (np. trombofilia).

Wyjątki wymagające konsultacji z lekarzem: małopłytkowość w dzieciństwie, niedokrwistość niedoborowa, umiarkowane zaburzenia w morfologii krwi.

·         zaburzenia psychiczne: schizofrenia, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, zaburzenia osobowości i zaburzenia zachowania osób dorosłych.

Wyjątki wymagające konsultacji z lekarzem: depresja, neurastenia.

·         choroby endokrynologiczne: nadczynność tarczycy, cukrzyca, choroba Cushinga.

Wyjątki wymagające konsultacji z lekarzem: niedoczynność tarczycy, zespół policystycznych jajników, insulinooporność, leczenie hormonem wzrostu w przeszłości, hiperprolaktynemia.

·         inne choroby, takie jak: wielotorbielowatość nerek, jaskra, osteoporoza, liczne rozległe zabiegi operacyjne zwłaszcza w znieczuleniu ogólnym (więcej niż 3) z wyjątkiem cesarskich cięć, urazy wielonarządowe.

Wyjątki wymagające konsultacji z lekarzem: astma oskrzelowa, alergie, dyskopatia, zwyrodnienia kręgosłupa.

·         leki: leki wpływające na układ krwiotwórczy, cytostatyki, środki immunosupresyjne.

Wyjątki wymagające konsultacji z lekarzem: inne leki stosowane przewlekle (na stałe).

·         uzależnienia: alkohol, narkotyki, leki

Wyjątki wymagające konsultacji z lekarzem: wieloletni okres trwałej abstynencji bez rozpoznania narządowych powikłań uzależnienia.

Ośrodek Dawców Szpiku działający w Instytucie Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie prowadzi działalność edukacyjną i informacyjną w zakresie promocji dawstwa krwiotwórczych komórek macierzystych od niespokrewnionych dawców. Rekrutuje i bada kandydatów na dawców, uczestniczy w ich ostatecznej kwalifikacji, a także koordynuje opiekę zdrowotną nad dawcą po pobraniu komórek. ODS IHiT działa w ramach Narodowego Programu Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej, ściśle współpracuje z Centrum Organizacyjno – Koordynacyjnym „Poltransplant”.

Wojskowy Instytut Medyczny, utworzony 10 grudnia 2002 roku, jest jednostką badawczo-rozwojową i publicznym zakładem opieki zdrowotnej, popularnie nazywany Szpitalem na Szaserów. Przy Instytucie działa Zakładu Transfuzjologii Klinicznej zajmujący się rejestracją i badaniem kandydatów do Rejestru Niespokrewnionych Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej.

Fundacja DKMS, działająca od 2008 roku, jako niezależna organizacja non-profit, od początku działalności przebadała i zarejestrowała blisko 1 200.000 potencjalnych dawców komórek macierzystych, tym samym jest największą bazą w Polsce. Już ponad 4500 osób z bazy Fundacji DKMS podarowało cząstkę siebie innym, dając im szansę na wygranie walki z białaczką i innymi nowotworami krwi lub szpiku. Jako jedyna baza potencjalnych dawców szpiku w Polsce, fundacja DKMS posiada możliwość rejestracji dawców za pomocą pałeczek do pobrania próbki materiału genetycznego z wymazu z błony śluzowej, wewnętrznej strony policzka. Ta innowacyjna metoda pozwala na samodzielne pobranie wymazu, z którego, tak jak z krwi, oznaczane są cechy zgodności tkankowej.

Fot. https://pixabay.com/pl/strzykawka-r%C4%99kawiczka-medycyna-krew-1291127/