Samorządowcy z niepokojem odnoszą się do niekorzystnych zapisów rządowego Krajowego Planu Odbudowy dotyczących dużych miast oraz ich obszarów metropolitalnych. Niepokojący jest fakt, że to element szerszej polityki dyskryminującej polskie metropolie.

Komitet Sterujący Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego przyjął uchwałę, w której zwraca uwagę, że rządowy projekt Krajowego Planu Odbudowy i Budowania Odporności (KPO), służący odbudowie gospodarki, a także zielonej i cyfrowej transformacji Polski, dyskryminuje duże miasta oraz ich obszary metropolitalne.

 W skład Komitetu Sterującego Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego wchodzą przedstawiciele 40 gmin (prezydenci, burmistrzowie, wójtowie lub upoważnione przez nich osoby), które podpisały w 2014 r. porozumienie o współpracy w celu realizacji projektów realizowanych z instrumentu Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych.

Stanowisko gmin przekazał premierowi zastępca prezydenta m.st. Warszawy - Michał Olszewski, kierujący obecnie pracami Komitetu Sterującego. - Tworząc Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, Unia Europejska nadal chce rozwijać spójność europejskiej wspólnoty. Średnie i mniejsze miejscowości nie mogą być w gorszej sytuacji niż duże ośrodki. To podejście jest nam bardzo bliskie, od lat przyświeca nam w działaniach. Komitet Sterujący zwraca jednak uwagę, że zasada spójności musi działać w obie strony. Duże miasta nie mogą być traktowane rażąco gorzej niż pozostałe miejscowości tylko dlatego, że są duże, a taką logikę zaproponowano w projekcie KPO – napisał do premiera Michał Olszewski.

Zastępca prezydenta Warszawy także w imieniu innych gmin wyraził chęć współpracy i dialogu w dalszych pracach związanych zarówno z KPO, jak i pozostałymi dokumentami programowymi, mającymi wpływ na jakość życia naszych mieszkańców i rozwój metropolii warszawskiej.

Przedstawiciele gmin metropolii warszawskiej podkreślają, że z warszawskiej infrastruktury – transportowej, szpitalnej czy szkolnej – korzystają nie tylko mieszkańcy Warszawy, ale także innych gmin. Jako przykład można wskazać sukcesywne powiększanie obszaru, który obsługują autobusy miejskie i Szybka Kolej Miejska. Niestety, największe polskie miasta i ich obszary metropolitalne zostały potraktowane w projekcie KPO jako beneficjenci drugiej kategorii.

Jest to szczególnie niezrozumiałe w zakresie środków przeznaczonych na zieloną transformację i niskoemisyjną mobilność. To właśnie metropolie emitują najwięcej gazów cieplarnianych, a ich mieszkańcy najbardziej odczuwają skutki zmian klimatycznych. Bez ich wsparcia osiągnięcie zakładanych przez UE celów jest praktycznie niemożliwe. Tymczasem projekt KPO zakłada, że całe wsparcia w zakresie niskoemisyjnej mobilności miejskiej ma być skierowane na zakup taboru autobusowego – potrzebnego, ale zdecydowanie mniej efektywnego niż transport szynowy. Udział metropolii warszawskiej (Kolei Mazowieckich, Szybkiej Kolei Miejskiej i Warszawskiej Kolei Dojazdowej) w liczbie pasażerów kolei w Polsce stanowi ok. 25-30 proc. Liczby te wskazują jak szeroka jest grupa obywateli korzystających z tego najszybszego, najbezpieczniejszego i najbardziej ekologicznego sposobu poruszania się po metropolii. Nie można poważnie mówić o ograniczaniu emisyjności w sektorze transportu bez wsparcia rozwoju sieci tramwajowych, metra i kolei w największych polskich miastach i ich obszarach metropolitalnych.

Projekt KPO zakłada, że wsparcie dla systemu ochrony zdrowia będzie koncentrować się na sektorze rządowym. Całkowicie zapomina się o doświadczeniach walki z epidemią COVID-19 – kiedy to szpitale samorządowe wzięły na siebie ogromny wysiłek związany z jej zwalczaniem. Przedstawiciele gmin WOF zwracają uwagę, że wsparcie podmiotów leczniczych nie może pomijać samorządowych szpitali i placówek podstawowej opieki zdrowotnej w metropoliach.

Komitet Sterujący zwraca również uwagę na niepokojący fakt, że dyskryminacja największych polskich miast i ich obszarów metropolitalnych w ramach zapisów KPO jest, niestety, elementem szerszej polityki rządu w tym zakresie. - Na podobne co do skutków kwestie zwracaliśmy uwagę w stanowisku dotyczącym projektu Umowy Partnerstwa z 19 lutego oraz wielu poprzednich stanowiskach dotyczących działań legislacyjnych, które negatywnie odbijają się na finansach jednostek samorządu terytorialnego. Dotyczy to w szczególności największych miast, które zapewniają dostęp do wielu usług publicznych nie tylko swoim mieszkańcom, ale i mieszkańcom gmin wiejskich i małych miast położonych w ich najbliższym sąsiedztwie – piszą w uchwale samorządowcy.

Fot. Adobe Stock