W projekcie „Zintegrowanego planu zarządzania dla obiektu światowego dziedzictwa UNESCO Puszcza Białowieska" leśnicy i ministerstwo środowiska chcą wyjąć spod ochrony 62 km² terenu, w tym drzewostany w wieku 254 lat! 100 organizacji i ruchów społecznych wysłało do UNESCO apel, by odrzuciło dokument

Ponad 10% Puszczy Białowieskiej może zostać wycięte

Projekt planu zarządzania Puszczą Białowieską, który ma być przedstawiony UNESCO, budzi kontrowersje. Według niego, część starodrzewów i siedlisk zagrożonych gatunków ma stracić status ochronny i przejść do strefy, gdzie można prowadzić wycinki i nasadzenia. Dotyczy to ponad 10% polskiej części Puszczy. Przeciwnicy projektu twierdzą, że jest to szkodliwe dla przyrody i nie ma poparcia społecznego.

- Lasy Państwowe w 2017 r. doprowadziły do nieodwracalnych strat i degradacji wartości przyrodniczej Puszczy Białowieskiej, dopuszczając się cieć starodrzewów, zaburzając naturalne procesy i niszcząc rzadkie i unikatowe w skali Europy i świata gatunki. W zintegrowanym planie, którego celem jest ochrona Puszczy i zachowanie światowego dziedzictwa przyrodniczego po pierwsze w ogóle nie rekompensuje się strat spowodowanych przez leśników! Po drugie perfidnie zwiększa się powierzchnię strefy dopuszczającej wyżynanie Puszczy Nie ma żadnej naukowej przesłanki do wprowadzenia tej zmiany. Dodatkowo jest ona niezgodna z zasadami UNESCO. To kolejne działanie Lasów Państwowych i ministerstwa środowiska w celu zniszczenia przyrodniczego dziedzictwa Puszczy – komentuje w imieniu sygnatariuszy Radosław Ślusarczyk z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.

Plan urządzenia lasu zdewastowałby naturalny charakter lasu

W związku z planami zmiany stref UNESCO w Puszczy Białowieskiej, leśnicy przygotowali projekty planów urządzenia lasu na najbliższe lata. Zgodnie z nimi, część starodrzewów, które obecnie są pod ochroną, miałyby być poddane zabiegom gospodarczym, w tym sztucznemu zalesianiu. Takie działania naruszałyby zasady UNESCO i niszczyłyby naturalne wartości puszczy. Ministerstwo i Lasy Państwowe chcą jednak zmienić strefy UNESCO, by umożliwić sobie wycinki i nasadzenia, co z kolei byłoby równoznaczne z dewastacją Puszczy Białowieskiej.

- Sztuczne nasadzenia są tak samo złe jak wycinka Puszczy, ponieważ zaburzają naturalne procesy. W miejscach wyciętych przez leśników drzew wyrosły już spontanicznie nowe drzewa, przetrwały te najlepiej dostosowane do warunków klimatycznych i siedliska. Puszcza Białowieska naturalnie się odnawia od 12 tys. lat i nie potrzebuje do tego celu leśników. Sztuczne nasadzenia oznaczałyby po pierwsze wycinkę naturalnego odnowienia, zaoranie gleby a następnie posadzenie pod sznurek drzew wyhodowanych w szkółce leśnej. W efekcie – zamiast naturalnej, różnorodnej i odpornej Puszczy będziemy mieć las hodowlany jakich pełno w całej Polsce. Sztuczne nasadzenia to działanie na szkodę wyjątkowej wartości Puszczy – wyjaśnia Radosław Ślusarczyk.

Rząd chce podjąć decyzję wbrew UNESCO

Zgodnie z raportem z 2018 r. UNESCO i IUCN nie zgadzają się na zmianę stref w Puszczy Białowieskiej. Eksperci uważają, że obecne granice zapewniają ochronę wyjątkowej wartości tego obszaru. Zalecają też, by ograniczyć wycinkę drzew. Projekt planu zarządzania jednak nie bierze pod uwagę tych zaleceń i proponuje zmniejszenie powierzchni strefy ochronnej.

- Każdy kraj na świecie chroni swoje dziedzictwo UNESCO, ale Lasy Państwowe starają się zniszczyć unikatowość Puszczy Białowieskiej. Nie ma na to zgody strony społecznej, dlatego wspólnie ze stoma organizacjami i ruchami zajmującymi się ochroną lasów apelujemy do UNESCO, by nie akceptowało dokumentu, który zamiast chronić działa na szkodę obiektu światowego dziedzictwa UNESCO – podsumowuje Radosław Ślusarczyk.

Skarb natury wpisany na listę UNESCO

Puszcza Białowieska to nie tylko największy las pierwotny w Europie, ale także obiekt światowego dziedzictwa UNESCO. Aby zachować jego wyjątkową wartość, należy stosować się do zintegrowanego planu zarządzania, który określa zasady ochrony i użytkowania tego obszaru. Plan ten został opracowany wspólnie przez polskich i białoruskich ekspertów, a także zaakceptowany przez przedstawicieli Lasów Państwowych.

Zgodnie z planem, Puszcza Białowieska jest podzielona na cztery strefy ochrony, w zależności od stopnia zachowania naturalności i różnorodności biologicznej. W najwyższej strefie I, obejmującej park narodowy i rezerwaty przyrody, nie wolno prowadzić żadnej gospodarki leśnej. W strefie II i III, chroniącej drzewostany ponadstuletnie i siedliska rzadkich gatunków, również obowiązuje zakaz wycinki. Dopiero w strefie IV, zajmującej niewielką część Puszczy Białowieskiej, można prowadzić ograniczoną gospodarkę leśną o charakterze niekomercyjnym.

Puszcza Białowieska jest obiektem UNESCO od 1979 r., kiedy to wpisano na listę światowego dziedzictwa część polskiego parku narodowego. W 1992 r. dołączono do niego białoruską część puszczy, tworząc jeden transgraniczny obiekt. W 2014 r. dokonano kolejnego rozszerzenia wpisu, obejmując całą polską część puszczy. Wtedy też ustalono obecnie obowiązujące strefy ochrony, które mają zapewnić zachowanie unikalnego ekosystemu Puszczy Białowieskiej dla przyszłych pokoleń.

fot.Pracownia na rzecz Wszystkich Istot/Adam Wajrak