Memy już dawno zainfekowały internet i są udostępniane globalnie przez miliony ludzi. Upowszechniły się na tyle, że stały się przedmiotem dyskursu naukowego.

Czy coś tak trywialnego jak internetowe „śmieszne obrazki” może być przedmiotem analizy naukowej? Jak najbardziej. W końcu obcuje z nimi spory procent społeczności w wirtualnym świecie, czyniąc go jednym z produktów kultury. Nie sposób nie natknąć się na memy nawet na najpopularniejszych stronach internetowych, gdzie wielkimi literami znajdziemy nagłówki typu „Internauci przywitali nowego prezydenta. ZOBACZ MEMY”. Stąd zainteresowanie kulturoznawców tą dziedziną i poświęcony jej wykład, który odbył się 24 stycznia na Wydziale Neofilologii UW.

Temat prelekcji okazał się wyjątkowo nośny, bowiem w środowy wieczór do Laboratorium Cyfrowego Humanistyki przybyła stosunkowo duża widownia (ponad 30 osób). Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że wykład poświęcony memetyce nie może być przedmiotem ciekawej i dogłębnej analizy, lecz w rzeczywistości jest zgoła inaczej. Pewnie wielu z nas nie zastanawiało się nigdy kogo możemy uznać za twórcę mema, uprawnionego do czerpania z niego potencjalnych korzyści. Czy jest to autor zdjęcia, podpisu obrazka, czy może nawet ludzie, które udostępniają mema i dzięki nim staje się on popularny (wiralowy). Trudno jest rozwiązać ten problem, ponieważ prawo autorskie nie nadąża w tym przypadku za błyskawicznie zmieniającą się strukturą Internetu.

Prowadząca wykład dr Magdalena Kamińska (UAM) poza prawną sferą memetyki  omówiła również występowanie memów w marketingu. Mem jako wirusowy środek przekazu (infekuje ludzkie umysły) ma niezwykłą siłę przebicia. Z tego powodu coraz częściej używają go liczne marki próbujące zyskać rozgłos np. producent kakao DecoMorreno, Próbował on„podpiąć się” swojego czasu pod trend żartobliwego ukazywania jego produktu w memach jako świetnej książki. Internauci, chcący uchronić się przed wpływem marketingu, powinni zdawać sobie sprawę jak odróżnić go od autentycznego mema, czyli jak odróżnić folklor od folkloryzmu.

Memy i cyberprzestrzeń nieustannie ewoluują, wobec czego warto było poświęcić chwilę zrozumieniu jakie mechanizmy rządzą tymi sferami. Wykład został zrealizowany w ramach cyklu „Poza interfejsem: informatyka i humanistyka”. Kolejna prelekcja związana z tym programem już w marcu.

Adam Kutryba