Wady zgryzu i zła wymowa często idą ze sobą w parze. Łuki zębowe, wargi, język, mięśnie i stawy w żuchwie – wszystkie te elementy jamy ustnej biorą udział w mechanizmie mowy. Problemy ze zgryzem mogą wpłynąć na nieprawidłową wymowę. Dlatego właśnie logopedia i ortodoncja to dwie dziedziny, które mają ze sobą wiele wspólnego, a ich lekarze często ze sobą współpracują.

Mali pacjenci często trafiają do ortodonty właśnie dzięki logopedzie

Wady zgryzu często są widoczne na pierwszy rzut oka i zazwyczaj to rodzice zauważają problem i udają się z dzieckiem do ortodonty. Często nie wiedzą oni jednak, że wadom zgryzu mogą być winne zaburzenia układu orofacialnego. Należą do nich:

• oddychanie przez usta;

• złe ułożenie języka;

• niedomykające się wargi;

• nieprawidłowe połykanie;

• złe nawyki.

Takie zaburzenia mogą być z kolei spowodowane na przykład zbyt wąską szczęką albo nachodzącymi na siebie łukami zębowymi. Dlatego czasami to właśnie logopeda, do którego udają się rodzice z dzieckiem z wadą wymowy, zaleca skorzystanie też z pomocy ortodonty. Często tych dwóch specjalistów musi ze sobą współpracować, żeby rozwiązać problemy dziecka.

Jak leczenie ortodontyczne może pomóc w leczeniu wad wymowy?

Problemy ortodontyczne są zazwyczaj spowodowane złym położeniem języka w jamie ustnej – podczas spoczynku, połykania i mówienia. Wiele dzieci ma też nawyk nagryzania i ssania języka. Właśnie położenie języka trzeba sprawdzić na początku leczenia, co ortodonta robi na pierwszej wizycie. Aparat ortodontyczny dla dzieci oprócz podstawowego celu, jakim jest wywieranie nacisku na zęby, stanowi też barierę pomiędzy zębami a językiem. Język jest wtedy spionizowany, pacjent może oddychać przez nos, a ustny tor oddechowy podczas spoczynku zmienia się na prawidłowy. Ortodoncja oferuje rozwiązanie problemów z nieprawidłowym położeniem języka przy pomocy aparatów stałych lub ruchomych – obydwa rodzaje znajdziemy na przykład w gabinecie Dental Fraternity.

Jaki aparat wybrać przy wadach wymowy – stały czy nakładkowy?

Ta kwestia jest bardzo zależna od rodzaju problemów ze zgryzem i wieku pacjenta. Na problemy z wymową cierpią w końcu również dorośli. Do wyboru mamy aparat stały metalowy, porcelanowy, kryształowy albo aparaty nakładkowe typu Clear Aligner. Chociaż do tej pory zazwyczaj dzieciom zakładano aparaty stałe, a dorośli wybierali aparaty ruchome, to dzisiaj z aparatów takich jak Clear Aligner mogą korzystać również młodsi. Wszystko zależy od dyscypliny małego pacjenta.

Jak ortodonta zakłada aparat stały?

Zakładanie aparatu nakładkowego jest dla nas jasne, jak jednak wygląda zakładanie aparatu stałego? Proces trwa około godziny i zaczyna się od oczyszczania i osuszania zębów. Następnie ortodonta na zęby nakłada klej i przymocowuje na nim wsporniki (kwadraciki wykonane z metalu albo porcelany). Na kwadraciki zakładany jest łuk, a całość zabezpieczana jest gumkami.

Jak leczenie logopedyczne może pomóc ortodoncie?

Tak samo jak leczenie ortodontyczne może pomóc przy wadach wymowy, tak samo terapia logopedyczna może ułatwić pracę ortodoncie. Odpowiednie leczenie może spowodować, że leczenie przy pomocy aparatu ortodontycznego będzie krótsze – dotyczy to szczególnie nabytej wady zgryzu. Dodatkowo opieka logopedy może zapobiec nawrotom wad zgryzu. Jeżeli wada zgryzu była spowodowana złymi nawykami dziecka, to oprócz wyleczeniu zgryzu aparatem ortodontycznym konieczne jest też oduczenie dziecka samego nawyku. Tutaj właśnie mogą pomóc ćwiczenia zalecone przed logopedę.

Jak widać, współpraca tych dwóch specjalistów jest kluczowa zarówno dla leczenia wad zgryzu, jak i wad wymowy.

Fot. mat. pras.