W galerii przy Ratuszu na stołecznym Ursynowie prezentowana jest wystawa „Kobieta piórem i pędzlem malowana”. Jej bohaterkami są Olga Boznańska i Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. Patronki roku 2025. Wystawę można oglądać do 24 kwietnia br.

W tym roku mija 80. lat od śmierci Marii Pawlikowskiej -Jasnorzewskiej i 85. Lat od śmierci Olgi Boznańskiej.  Dwie Wielkie Artystki. Dwie różne osobowości. I dwa różne światy. Ich wspólnym mianownikiem jest pasja i zamiłowanie do sztuki.

O lirycznej twórczości Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej mówiło się, że jest "malarską wyobraźnią poetki". Do Olgi Boznańskiej, już po kilku pierwszych  namalowanych przez nią portretach, przylgnął przydomek „malarki dusz”. Obydwie niewątpliwie zapisały się na kartach historii polskiej literatury i malarstwa. Ich dzieła są niezwykle kunsztowne i subtelne, wyrażają ogrom emocji, doznań i przeżyć. Jakby misternie utkane "perełki" słowem i pędzlem. Nie bez kozery więc Urząd Dzielnicy Ursynów postanowił przybliżyć mieszkańcom sylwetki Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Olgi Boznańskiej na niezwykłej wystawie plenerowej „Kobieta piórem i pędzlem malowana”.

„Wystawa została zorganizowana z myślą o uhonorowaniu ogromnego dorobku artystycznego i literackiego Olgi Boznańskiej oraz Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2025 Rokiem Olgi Boznańskiej, podkreślając, że "obrazy Olgi Boznańskiej należą do najważniejszych dzieł polskiego malarstwa modernistycznego i kanonu historii sztuki, a jej kariera stanowi przykład jednego z najwybitniejszych polskich sukcesów artystycznych na arenie międzynarodowej." Równocześnie, Senat Rzeczypospolitej Polskiej dedykując rok 2025 Rokiem Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, wyraził przekonanie o szczególnym prestiżu spuścizny poetyckiej i dramaturgicznej tej wybitnej artystki. Tomiki z jej wierszami nieustannie znajdują uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą, czyniąc z niej – obok Wisławy Szymborskiej – najchętniej przekładaną polską autorkę w historii. To wydarzenie, łączące w sobie piękno sztuki malarskiej i literackiej, stanowi doskonałą okazję do refleksji nad bogactwem polskiego dziedzictwa kulturowego” – czytamy w opisie wydarzenia na stronie internetowej Urzędu Dzielnicy Ursynów.

Wystawa ukazuje wybrane obrazy Boznańskiej i wiersze Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Także przybliża fragmenty życiorysów obu kobiet oraz charakterystykę ich twórczości. Oglądający wystawę mogą  dowiedzieć się na przykład, że malarskie nawiązania i niezwykłe obserwacje Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej sprawiały, że jej poezja stawała się wręcz erotyczna, a pisane przez nią wiersze oscylowały najczęściej wokół tematyki miłosnej. Paradoksalnie, dość długo czekała na miłość. Smakiem miłości, tej tkliwej i prawdziwej, delektowała się dopiero u boku trzeciego męża, Stefana Jerzego Jasnorzewskiego, porucznika lotnictwa, którego poślubiła w 1931 roku. Nie pozostała obojętna na wydarzenia wojennej zawieruchy. Jej wiersze przybrały wtedy nieco inny charakter, gdyż zaczęła opisywać wpływ brutalnej historii na losy i mentalność ludzką. Takim przykładem jest chociażby utwór „Bajka”.

Olga Boznańska była typowym melancholikiem, co zresztą ma również odbicie w jej pracach, o których mówiło się, że są tak samo melancholijne, jak i ona sama. W swoich obrazach stosowała rozwiązania typowe dla malarstwa impresjonistycznego. Szczególnie upodobała sobie technikę malowania olejnego na tekturze, korzystając już potem z płótna sporadycznie. Uwielbiała malować portrety. Każdy jej portret „dotyka” najgłębszych zakamarków ludzkiej psychiki, wyrażonej na twarzy i w oczach. Takim przykładem jest „Dziewczynka z chryzantemami”. Tło i strój były szczegółami, którym z biegiem czasu Olga Boznańska coraz mniej poświęcała uwagi. Jej obrazy charakteryzują intymność i eteryczność.

Wystawa „Kobieta piórem i pędzlem malowana” to nie tylko uczta dla miłosników sztuki, ale i jedna z form edukacji dla młodego pokolenia. Ekspozycja – jak podkreślają jej organizatorzy – pokazuje nowe spojrzenie na twórczość dwóch wybitnych postaci polskiej kultury.

Wystawę można oglądać do 24 kwietnia 2025 roku w galerii przed Ratuszem Dzielnicy Ursynów przy Al. Komisji Edukacji Narodowej 61.

Anna Tomasik

Zdjęcia z archiwum prywatnego Anny Tomasik

Wystawa „Kobieta piórem i pędzlem malowana” /foto Anna Tomasik