Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski uzyskał w ostatnim tygodniu czerwca wotum zaufania z tytułu rozpatrzenia Raportu o stanie miasta za 2024 rok. Radni rządzącej w Warszawie Koalicji Obywatelskiej nie mieli uwag i gremialnie poparli przedstawiony przez prezydenta dokument. Ale czym właściwie jest Raport o stanie miasta i dlaczego jest ważny dla każdego włodarza miasta?

Obowiązek corocznego sporządzania przez prezydenta stolicy raportu o stanie miasta jest efektem nowelizacji ustaw samorządowych ze stycznia 2018 roku. Wówczas to, ustawodawca wprowadził m.in. limit sprawowania funkcji wykonawczych w samorządzie gminnym do dwóch kadencji, obowiązek transmitowania posiedzeń rad, zwiększył uprawnienia kontrolne radnych i przyjął obowiązek raportowania o stanie miasta.

Materiał podsumowujący rok kalendarzowy władz samorządowych nie jest nowym instrumentem wymyślonym przez polski parlament. Podobne praktyki znane są na całym świecie i mają różny wymiar, zarówno obligatoryjny jak i fakultatywny. Założenie jakie stało u podstaw przyjęcie tego rozwiązania w Polsce, jest związane z narzędziami kontroli realizacji planów i zamierzeń władz wykonawczych samorządu. Wedle pomysłodawców dyskusja nad raportem miała służyć analizie prowadzonych polityk, spojrzeniu z szerszej perspektywy na podejmowane działania i jednocześnie włączać mieszkańców w dyskusję i dać im narzędzie oceny pracy włodarza miasta.

W praktyce wyszło chyba inaczej niż chcieli pomysłodawcy. W rzeczywistości raport stał się polem, często bardzo zażartych, dyskusji o miejskich politykach. Czasem można wręcz odnieść wrażenie, że dyskusja staje się miejscem politycznych wycieczek a sedno sprawy schodzi na drugi plan. Podobne praktyki trzeba powiązać z faktem, że przyjęcie raportu wiąże się z udzieleniem włodarzowi miasta wotum zaufania. Wynik tego głosowania jest istotny, ponieważ dwukrotny brak udzielenia wotum może zakończyć się wnioskiem o referendum w sprawie odwołania prezydenta.

W Warszawie sytuacja jest stosunkowo prosta. Prezydent Rafał Trzaskowski dysponuje w Radzie m.st. Warszawy stabilną większością. Wynik głosowania można więc zwykle przyjmować w ciemno. Nie zmienia to faktu, że sam Raport pozostaje dokumentem ciekawym, zawierającym sporo informacji porządkujących wiedzę o mieście za ubiegły rok.

A czego możemy się dowiedzieć z Raportu o stanie miasta za 2024 rok? Nie jest to niespodzianką, ale Warszawa wciąż rośnie. Jest jednym z tych nielicznych miast w Polsce, w którym liczba ludności stale wzrasta. Jest nas już w Warszawie ponad 1.86 mln. Na 100 mężczyzn przypada 116 kobiet. Najwięcej osób mieszka na Mokotowie, Pradze-Południe i Białołęce. Z kolei najwięcej nowych mieszkańców zamieszkało na Białołęce, w Wawrze i Ursusie. Z kolei najmniej osób mieszka w Rembertowie i Wesołej. Niestety można też dostrzec negatywny trend w dzielnicy Śródmieście, które zaczyna się wyludniać.

Trzeba też dostrzec nakłady na edukację. W tym przypadku są one od kilku lat największą pozycją w budżecie miasta. W 2024 roku budżet na edukację wyniósł 8,6 mld zł. Warto przypomnieć, że w ubiegłym roku uczniowie rozpoczęli lub kontynuowali naukę w nowych szkołach i przedszkolach. Oddano do użytku szkołę przy Świderskiej i pierwsze, publiczne liceum w Wesołej przy ul. Słowackiego dla 600 uczniów. W trakcie realizacji są inwestycje na Bemowie, w Ursusie i na Mokotowie. Oddano też do użytku przedszkola: w Ursusie, we Włochach i na Bemowie.

Sukcesem miasta jest niewątpliwie program żłobkowy. Władzom Warszawy udało się zapewnić dzieciom bezpłatne miejsca w żłobkach, których dziś jest 17 tysięcy. Od października 2024 roku koszt opieki żłobkowej jest w części finansowany z budżetu Państwa za pośrednictwem świadczenia „Aktywnie w żłobku”. Jednocześnie finansowano miejsca w placówkach niepublicznych. Przedsiębiorcy udostępniający miejsca w swoich placówkach zapewnili opiekę dla prawie 6,5 tysiąca dzieci.

Z sukcesami miasto kontynuowało też program dla przyszłych rodziców. Kolejna edycja programu polityki zdrowotnej w zakresie wspierania osób dotkniętych niepłodnością z wykorzystaniem metod zapłodnienia pozaustrojowego zakończyła się sukcesem. W zeszłym roku dzięki in vitro urodziło się w naszym mieście 346 dzieci.

Wiele emocji w dyskursie publicznym budzą kwestie związane z bezpieczeństwem. Szczególnie ruchu drogowego. I tu Warszawa notuje stałą poprawę. Jeszcze w 2014 roku liczba śmiertelnych ofiar na warszawskich drogach wynosiła 65. W 2024 roku było to już jedynie 25 osób. To najmniejsza liczba wypadków ze skutkiem śmiertelnym na przestrzeni lat. Miasto chwali się poprawą bezpieczeństwa na 90 przejściach i doświetleniem ponad 2100 przejść od 2016 roku.

Miasto stawia też konsekwentnie na transport publiczny. W ubiegłym roku skorzystało z niego prawie milion osób przy jednoczesnym rozwoju komunikacji szynowej oraz zakupach nowego, ekologicznego transportu. Trzeba też podkreślić, że bilety komunikacji miejskiej w Warszawie są wciąż na jednym z najniższych w Polsce poziomów.

Miasto inwestuje też w zieloną przestrzeń. Kolejne odbetonowywane podwórka, nowe nasadzenia, parki i kontynuacja programu wymiany kopciuchów. Od 2018 roku udało się zmniejszyć ich liczbę o 90% z niemal 15000 do 1500, gdy program wymiany wystartował. Za sukces można też uznać, że w 2024 roku na żadnej ze stacji pomiarowych zlokalizowanych w Warszawie nie doszło do przekroczeń średniorocznych norm jakości powietrza.

Warszawa chwali się też inwestycjami. Oddanym do użytku mostem pieszo-rowerowym przez Wisłę, przebudową ulicy Chmielnej, otwarciem Muzeum Sztuki Nowoczesnej i pracami na Placu Centralnym, który otwarto już w 2025 roku. Oddano też nowe trasy tramwajowe – na Kasprzaka, a Wilanów i Sielce. Kontynuowano budowę II linii metra oraz III i IV a także realizowano kolejne etapy inwestycji na warszawskiej Skrze i w Sali Kongresowej.

Raport o stanie miasta Warszawa 2024 zawiera jeszcze kilka istotnych dla stolicy działów takich jak kultura, zdrowie, wsparcie społeczne, polityka lokalowa, wodociągi, gospodarka odpadami czy współpraca z NGO. Każdy z tych elementów polityki miejskiej jest szczegółowo opisany. Ostatecznie sam prezydent podsumował przedstawiony Radzie miasta raport słowami:

„Warszawa w 2024 roku to miasto, które tętniło dwoma rytmami: echem dumnej historii i dynamicznym pędem ku przyszłości.”

Czy rzeczywiście tak było? Każdy może wyrobić sobie opinię samodzielnie. Lektura Raportu nie zabiera dużo czasu, a daje solidną dawkę informacji o Warszawie.

Sławomir Potapowicz 

Urodził się i wychował w Warszawie. Z wykształcenia politolog o specjalności ustrojowo-samorządowej, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Ukończył studia podyplomowe w zakresie samorządu terytorialnego na Uniwersytecie Warszawskim oraz w zakresie zarządzania w administracji publicznej w WSZiP im. L. Koźmińskiego. Posiada doświadczenie w pracy w samorządzie. W latach 1998-2002 był radnym m.st. Warszawy, a w kolejnej kadencji 2002-2006 był kolejno zastępcą burmistrza Dzielnicy Praga-Południe i zastępcą burmistrza Dzielnicy Warszawa Wola. Był też w latach 2002-2006 radnym województwa mazowieckiego. Pracował w Giełdzie Papierów Wartościowych oraz w Banku Gospodarstwa Krajowego. Wcześniej był urzędnikiem w Gminie Warszawa-Centrum, gdzie m.in. pełnił obowiązki sekretarza komisji ds. Repatriacji i Osiedlania. Do zadań komisji należała pomoc w osiedlaniu repatriantów ze wschodu na terenie Gminy Centrum (przede wszystkim pomoc osobom z Kazachstanu). Członek Komisji Reprywatyzacyjnej badającej sprawę reprywatyzacji nieruchomości warszawskich.Obecnie Wiceprzewodniczący Rady m.st. Warszawy