Ujawniono właśnie szczegóły projektu „Edukacja dla wszystkich” opracowanego przez resorty edukacji oraz zdrowia i rodziny, który zakłada m.in. przekształcenie poradni psychologiczno-pedagogicznych w centra dziecka i rodziny oraz jeszcze szersze niż do tej pory włączenie uczniów z dysfunkcjami, zaburzeniami czy niepełnosprawnością do nauki w szkołach ogólnodostępnych.

- Projekt nie był z nami konsultowany i znamy tylko zarysy z doniesień prasowych. A to przecież my organizujemy pomoc na swoim terenie i najlepiej znamy potrzeby. To co usłyszeliśmy budzi niepokój, gdyż wpłynie niekorzystnie na sytuację dzieci, ich rodziców, nauczycieli i pracowników samych poradni. Apeluję do ministerstwa, aby planowane zmiany w poradnictwie poprzedzone były konsultacjami ze środowiskiem psychologów i pedagogów oraz z samorządami terytorialnymi. Okres pandemii nie sprzyja kolejnej rewolucji w systemie oświatowym – mówi Renata Kaznowska, zastępca prezydenta m.st. Warszawy.

Poradnie psychologiczno-pedagogiczne są bardzo istotnym ogniwem systemu oświaty. Wspomagają edukację dzieci i młodzieży od urodzenia aż do zakończenia kształcenia. Diagnozują ich rozwój, możliwości i potrzeby, wspierają rozwój i pomagają w efektywnym uczeniu się, uczą jak rozwiązywać konflikty i problemy. Wspierają rodziców i nauczycieli w ich działaniach wychowawczych i edukacyjnych oraz świadczą pomoc w sytuacjach kryzysowych.

Są miejscem poza murami szkoły, do którego może się zgłosić po pomoc każdy rodzic (bez skierowania). Mając gwarancję otrzymania kompleksowej, wysokospecjalistycznej diagnozy, wsparcia i terapii. Co ważne, korzystanie z usług poradni jest bezpieczne i niestygmatyzujące w środowisku, a zatrudnieni tam specjaliści są obiektywni i działają kompleksowo. 

W sytuacji zapaści psychiatrii dziecięcej to właśnie poradnie psychologiczno-pedagogiczne są najbliższymi w środowisku lokalnym ośrodkami diagnozującymi dzieci i uczniów z problemami zdrowia psychicznego i wspierającymi ich.

- Latami inwestowaliśmy w infrastrukturę i wyposażenie poradni, zwiększyliśmy liczbę specjalistów i zapewniliśmy im stałe doskonalenie. Znacząco zwiększyła się też liczba specjalistów, którzy stale i bezpłatnie w ramach szkoleń organizowanych przez Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń (WCIESS) podnoszą swoje kompetencje. Wszystko po to, by jak najlepiej odpowiadać na pojawiające się wyzwania i aktualne problemy społeczne. Dodatkowo specjaliści z poradni mogą korzystać z konsultacji i wsparcia doradców metodycznych pracujących we WCIES. Dzięki temu odpowiadamy na rosnące zapotrzebowanie mieszkańców na wysokospecjalistyczną pomoc. Stworzyliśmy zespół interwencyjny, sieć pomocy dzieciom wykorzystywanym seksualnie i sieć doradztwa zawodowego. Nasze poradnie zajmują bardzo ważne miejsce w środowiskach lokalnych, ściśle współpracując z WCPR, OPS, zespołami interdyscyplinarnymi ds. przeciwdziałania przemocy, kuratorami sądowymi i organizacjami pozarządowymi. A teraz ten dorobek zostanie nagle przekreślony. Dzieci stracą bezpośredni dostęp do specjalistycznej diagnostyki. Co stanie się z orzecznictwem? Jaki los czeka szkoły specjalne i dzieci z głęboką niepełnosprawnością? – dodaje wiceprezydent. 

W poradniach psychologiczno-pedagogicznych w stolicy na etatach pedagogicznych  zatrudniamy obecnie ponad tysiąc specjalistów: psychologów (diagności, psychoterapeuci – indywidualni i rodzinni oraz trenerzy umiejętności psychologicznych), pedagogów (diagności, specjaliści terapii pedagogicznej), terapeutów SI, logopedów oraz pedagogów specjalnych, którzy pomagają uczniom.

Jak pomagamy?

Warszawscy uczniowie mogą liczyć na wsparcie psychologiczne i pomoc. W każdej szkole prowadzonej przez miasto zapewniona jest opieka psychologa lub pedagoga, a aż w 88 proc. szkół podstawowych i 68 proc. szkół ponadpodstawowych dzieci i młodzież mogą liczyć zarówno na opiekę psychologiczną jak i pedagogiczną. Jednocześnie, w zależności od potrzeb, w stołecznych szkołach zatrudnia się również innych specjalistów - logopedów, terapeutów pedagogicznych oraz reedukatorów.

Warszawa ma też rozbudowany system poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego, dzięki któremu dzieci i młodzież mogą uzyskać wsparcie także poza szkołą. W stolicy działa 28 poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym 4 specjalistyczne.

Zakres działania poradni specjalistycznych jest zróżnicowany i ukierunkowany na rozwiązywanie konkretnych problemów. Poradnie obejmują swoim zasięgiem całe miasto: TOP (diagnozuje dzieci z zaburzonymi analizatorami wzroku i słuchu, afazją, jąkające się, prowadzi też ośrodek koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczy OKRO), Uniwersytet dla Rodziców (dla rodziców wychowujących dzieci z trudnościami w zachowaniu), OPTA (dla dzieci i rodzin zagrożonych alkoholizmem), MOP (zaburzenia okresu dojrzewania, m.in. anoreksja i bulimia).

W ramach specjalistycznej poradni TOP działa Młodzieżowy Telefon Zaufania. Pomoc można uzyskać codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach 15.00–19.00.

W mieście działa też Psychologiczne Centrum Wsparcia dla rodziców, uczniów i nauczycieli, którzy mogą skorzystać z pomocy psychologów, pedagogów, psychoterapeutów. Można tam znaleźć pomoc w trudnych sytuacjach związanych z pandemią koronawirusa.

Miasto poszerza ofertę poradni, ogłaszając liczne konkursy i finansując granty na innowacyjne programy. Są to m.in. programy dotyczące zapobiegania przemocy w rodzinie, w szkole i w środowisku lokalnym, wsparcia psychologicznego dzieci i odziców w przypadku podejrzenia o wykorzystywanie seksualne oraz promocji zdrowia psychicznego.

Nasze poradnie psychologiczno-pedagogiczne działają aktywnie w Warszawskiej Sieci Pomocy Dzieciom, która udziela pomocy dzieciom zagrożonym wykorzystywaniem seksualnym. Jej działania koncentrują się na ochronie najmłodszych i zminimalizowaniu konsekwencji, jakie niesie ze sobą doświadczenie przemocy.

W ramach sieci dzieci i ich rodziny są wspierane przez specjalistów z 24 poradni psychologiczno-pedagogicznych prowadzonych przez m.st. Warszawę, z 3 organizacji pozarządowych oraz z Centrum Neuropsychiatrii Dzieci i Młodzieży w Józefowie. Jednostką koordynującą działania jest Fundacja „Dajemy Dzieciom Siłę”.

Dodatkowym wsparciem dla szkół są też Specjalistyczne Punkty Konsultacyjne, które znajdują się w pięciu młodzieżowych ośrodkach socjoterapii oraz siedmiu placówkach oświatowych funkcjonujących na terenie Warszawy.

Placówki rozwiązują problemy wychowawcze dzieci i młodzieży, oferują bezpłatną pomoc nauczycielom, wychowawcom, rodzicom, kuratorom sądowym i pracownikom socjalnym we wszelkich sytuacjach związanych z niedostosowaniem społecznym, trudnościami adaptacyjnymi, uzależnieniami, używaniem lub eksperymentowaniem z substancjami psychoaktywnymi, nieprzestrzeganiem norm społecznych, buntem, agresją czy fobiami szkolnymi uczniów. Dyżurujący w nich specjaliści udzielają rocznie ponad 1000 indywidualnych porad i konsultacji.

A od 2009 r. w stolicy działa grupa interwentów kryzysowych (powołana zarządzeniem prezydenta), którzy udzielają pomocy pokrzywdzonym i rozwiązują konflikty w szkołach, przedszkolach i placówkach oświatowych prowadzonych przez miasto. W jej skład wchodzą przedstawiciele Biura Edukacji oraz psycholodzy i pedagodzy, specjalizujący się w szybkim i skutecznym uruchamianiu procedur kryzysowych.

Wychowawców i szkolnych pedagogów aktywnie wspiera Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń (WCIES). W jego ofercie znajdują się liczne kursy doskonalące, seminaria, warsztaty, konsultacje i inne formy doskonalenia - ukierunkowane na bezpieczeństwo psychiczne i fizyczne warszawskich uczniów i wychowanków. Realizowane są także szkolenia w zakresie profilaktyki problemów zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży (w tym depresji).

Uczniowie z problemami psychicznymi mają możliwość terapii i kontynuowania nauki w czasie hospitalizacji w miejskich szkołach zorganizowanych w szpitalach.

Warszawscy nauczyciele sprawują opiekę nad pacjentami oddziałów psychiatrycznych w szkołach zorganizowanych w podmiotach leczniczych. Obecnie funkcjonuje 6 szkół miejskich (tzw. szkół szpitalnych) prowadzących zajęcia edukacyjne z pacjentami z zaburzeniami zachowania i emocji, trudnościami w adaptacji w środowisku szkolnym oraz jednostkami chorobowymi zdiagnozowanymi jako choroby psychiczne. Ich zadaniem jest przede wszystkim zapewnienie uczniom możliwości realizacji obowiązku szkolnego podczas ich pobytu w szpitalu oraz wsparcie wychowawcze i terapeutyczne w procesie zdrowienia. Nauczyciele pracują na oddziałach rehabilitacji psychiatrycznej m.in. Dziecięcego Szpitala Klinicznego, Centrum Zdrowia Dziecka, Instytutu Psychiatrii i Neurologii - w tym ostatnim zapewniając kształcenie i wsparcie wychowawczo-terapeutyczne zarówno uczniom szkoły podstawowej, jak i szkół ponadpodstawowych. W roku szkolnym 2020/2021 m.st. Warszawa jako organ prowadzący szkoły specjalne podjęło się organizacji zajęć edukacyjnych w trzech nowych podmiotach leczniczych. Są to nowo utworzone oddziały pobytu dziennego dla dzieci i młodzieży. Ich oferta edukacyjna, terapeutyczna, psychologiczna i medyczna jest skierowana do uczniów starszych klas szkoły podstawowej. To Środowiskowe Centrum Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży na Bielanach, oddział rehabilitacji psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży w Szpitalu Wolskim oraz oddział dzienny psychiatryczny utworzony w SZPZLO Warszawa-Ochota. W ramach systemu opieki psychologicznej dla dzieci i młodzieży w Warszawie działają również ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej. Placówki zapewniają szybki kontakt ze specjalistami oraz wsparcie dla dzieci i młodzieży oferowane przez psychologów, psychoterapeutów, terapeutów środowiskowych. Ośrodki oferują m.in. porady psychologiczne i diagnostyczne, sesje psychoterapii (indywidualnej, rodzinnej, grupowej), wizyty i porady. Przykładem takiej placówki jest Centrum TOGO prowadzone przez Warszawski Szpital dla Dzieci SP ZOZ. Ośrodek posiada oddziały na Białołęce (w poradni przy ul. Przykoszarowej 16) oraz w Śródmieściu (al. Wyzwolenia 6). Opieką TOGO są objęte dzieci i młodzież do 21. roku życia oraz ich rodziny i opiekunowie prawni.

W miejskiej przychodni w Ursusie przy ul. Sosnkowskiego 18 (filia SZPZLO Warszawa–Ochota) funkcjonuje dzienny oddział opieki psychologiczno-psychoterapeutycznej oraz psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży. Młodzi pacjenci mogą skorzystać z leczenia oraz rehabilitacji; oddział udziela również konsultacji edukacyjnych dla ich rodzin.

W warszawskich podmiotach leczniczych od lat funkcjonują również poradnie zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży, m.in. na Żoliborzu, Ursynowie, Pradze-Południe.

- Czy o skali działań i wsparcia psychologiczno-pedagogicznego jakie realizuje m. st. Warszawa Ministerstwo Edukacji i Nauki w ogóle ma wiedzę? Czy ministerstwo ma wyobrażenie o rosnącej w czasie pandemii skali potrzeb? – pyta retorycznie Renata Kaznowska, zastępca prezydenta m.st. Warszawy. I dodaje: – Domagamy się pilnych rozmów i konsultacji ministerialnych zamierzeń. Tu nie ma miejsca na nieprzemyślaną, przypadkową rewolucję. Tu chodzi o bezpieczeństwo, zdrowie dzieci i młodzieży, a  niejednokrotnie i życie.

Warto dodać, że rządowa subwencja (na zadania pozaszkolne) pokrywa jedynie nieco ponad 31 proc. wydatków na poradnie psychologiczno-pedagogiczne prowadzone przez miasto.

Źródło: UM Warszawa