4 lipca 2026 roku przypada 250 ogłoszenia Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych. Dwójka warszawskich radnych, Jarosław Szostakowski oraz Beata Michalec postanowili z tej okazji zawnioskować do władz Warszawy o odbudowę Pomnika Wdzięczności Ameryce na Skwerze Herberta C. Hoovera. Czy pomnik ma szansę powrócić na swoją pierwotną lokalizację

Pomnik Wdzięczności Ameryce został ufundowany w 1922 roku przez polskie społeczeństwo w dowód wdzięczności za wsparcie w odzyskaniu niepodległości oraz pomoc humanitarną Stanów Zjednoczonych w latach 1919 – 1922. W 1930 roku pomnik został rozebrany z uwagi na erozję piaskowca.

-Odbudowa Pomnika Wdzięczności Ameryce wydaje się nie tylko zobowiązaniem mieszkańców Warszawy i Polski wobec ważnego sojusznika politycznego, jakim były i są Stany Zjednoczone Ameryki, ale także spełnieniem symbolicznego długu historycznego Herbertowi Clarkowi Hooverowi i narodowi amerykańskiemu – długu zaciągniętego u progu dwudziestolecia międzywojennego. Powinniśmy pielęgnować na wszystkie sposoby przyjaźń ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki – napisali w interpelacji radni Jarosław Szostakowski oraz Beata Michalec.

Czy pomnik wróci na Skwer Herberta C. Hoovera?

Pomysł dotyczący odbudowy pomnika nie jest nowy. Był podejmowany już w poprzednich latach m.in. przez Towarzystwo Jana Karskiego czy Społeczny Komitet Odbudowy Pomnika Wdzięczności Ameryce.

Jaka jest szansa żeby pomnik powrócił na swoją pierwotną lokalizację?

- Przedwojenna lokalizacja pomnika znajdowała się w centralnej części Skweru Hoovera. W latach 2007-2008 skwer przeszedł kompleksową przebudowę. Na placu znajduje się obecnie pawilon gastronomiczny. Gdyby nawet założyć, że pomnik nie zostałby usytuowany w centralnej części skweru lecz z jej prawej bądź lewej strony to wciąż pozostaje problem infrastruktury podziemnej oraz nośność stropów obiektów podziemnych (galerii, zaplecze kuchenne, sanitariaty, magazyn, pomieszczenie techniczne). Ponadto nowe zagospodarowanie skweru nastąpiło w wyniku konkursu architektonicznego, a do rozwiązań projektowych architektury i terenu skweru przysługują prawa autorskie JEMS Architekci. Zważywszy na powyższe ograniczenia i uwarunkowania, powrót pomnika na skwer wydaje się być niezwykle trudny, oznaczałby de facto wyburzenie obecnych obiektów – wyjaśnia wiceprezydent Renata Kaznowska.

Nie oznacza to, jednak że pomnik w ogóle nie zostanie odbudowany.

- Obecnie rozpatrywany jest wniosek dotyczący odbudowy pomnika, złożony przez Społeczny Komitet Odbudowy Pomnika Wdzięczności Ameryce. Po wskazaniu przez inicjatorów źródeł finansowania tej inwestycji, wniosek zostanie przedstawiony do zaopiniowania Zespołowi
do spraw wznoszenia pomników i realizacji upamiętnień na terenie m.st. Warszawy – wyjaśnia wiceprezydent Kaznowska.

fot. Wikipedia