Prof. Mariusz Mazur, autor książki „Antykomunistycznego podziemia portret zbiorowy 1945-1956. Aspekty mentalno-psychologiczne" (Bellona, UMCS) jest tegorocznym laureatem Nagrody Historycznej Miasta Stołecznego Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego. Finał konkursu odbył się w formie wirtualnej.

- Nagroda historyczna dołączyła niedawno do grona miejskich nagród literackich. To bardzo ważne, bo troszczymy się o jakość i uczciwość przekazu historycznego, ale też o pluralizm i szacunek dla różnych punktów widzenia. W ten sposób składamy także hołd pamięci Kazimierza Moczarskiego, warszawiaka, żołnierza Armii Krajowej, autora słynnych „Rozmów z katem". Jego biografia, postawa i twórczość potwierdzają, jak bliskie mu były wartości, które promujemy nagrodą - mówił podczas wydarzenia online prezydent stolicy, Rafał Trzaskowski. - Wirtualna formuła wydarzenia nie dziwi już nikogo. Kultura stała się naszym łącznikiem. Dzięki niej powstaje wspólnota oparta na solidarności i zrozumieniu – podkreślała Aldona Machnowska-Góra, wiceprezydentka Warszawy odpowiedzialna za kulturę. Miasto jest organizatorem i fundatorem głównej nagrody.

„Żołnierze wyklęci" bez politycznych intencji

Jury Nagrody Historycznej m. st. Warszawy im. K. Moczarskiego za najbardziej wartościową uznało publikację prof. Mariusza Mazura. Jurorzy docenili, że choć autor podejmuje temat „żołnierzy wyklętych", to jednak napisał książkę wolną od politycznych intencji i niepodległą wobec intelektualnych schematów. - Jego praca pozwala nam nie tylko poznać motywy jakimi się kierowali, ale także wniknąć w skomplikowany wbrew pozorom świat ich wartości i przekonań. Prof. Mazur, nie ulegając tak modnej dziś językowej egzaltacji, chłodnym okiem badacza, odtwarza krok po kroku ich stan psychiczny oraz zmiany w nim zachodzące, a także zachowania zarówno w sytuacjach ekstremalnych, jak i tych związanych z codzienną egzystencją partyzantów – podkreślił w laudacji prof. Andrzej Friszke, przewodniczący jury.  

Prof. Mariusz Mazur pracuje w Katedrze Metodologii i Badań nad XX-XXI w. w Instytucie Historii na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Zajmuje się szeroko pojętą problematyką Polski Ludowej, totalitaryzmu, autorytaryzmu, mechanizmami manipulacji i indoktrynacji, w tym języka, próbą opisu mentalności władzy oraz społeczeństwa. W swoich pracach wykorzystuje metodologie wymykające się klasycznemu postrzeganiu historii. Laureat otrzymał 50 tysięcy złotych oraz statuetkę - replikę temperówki patrona Nagrody, zaprojektowaną przez Jacka Kowalskiego z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

Nagroda Młodzieżowych Klubów Historycznych

Oprócz głównej nagrody wręczona została, już po raz piąty, Nagroda Młodzieżowych Klubów Historycznych im. Kazimierza Moczarskiego. Uczniowie z 12 szkół średnich, w tym czterech warszawskich, uznali, że „Ołówek Kazimierza Moczarskiego" trafi do rąk Grzegorza Gaudena, autora książki „Lwów – kres iluzji. Opowieść o pogromie listopadowym 1918" (2019, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas").

Historia Nagrody Historycznej

Nagroda Historyczna m. st. Warszawy im. K. Moczarskiego jest przyznawana autorom/autorkom książek poświęconych najnowszej historii Polski – od odzyskania niepodległości w 1918 roku do czasów współczesnych. Nagrodzie patronuje Kazimierz Moczarski, dziennikarz, prawnik, demokrata i żołnierza Armii Krajowej, po wojnie przez 11 lat więziony przez komunistów. Napisane przez niego „Rozmowy z katem" to niezwykły zapis rozmów z Jurgenem Stroopem, likwidatorem warszawskiego getta, z którym Moczarski dzielił celę więzienia na stołecznym Mokotowie.

Źródło: UM Warszawa