Należąca do miasta willa przy ul. Modlińskiej 257 wkrótce stanie się centrum lokalnym dla mieszkańców Białołęki. We wrześniu zostało wydane pozwolenie na budowę i jeszcze w tym roku miasto ogłosi przetarg na remont.

Willa została wybudowana prawdopodobnie na początku XX wieku dla Leona Hajdzionego w duchu powściągliwej secesji. Zabytek składa się z budynku głównego i dwóch parterowych oficynek.

Ratunek dla dziewcząt

Od 1914 do 1921 roku parter willi mieścił szkołę, pocztę oraz posterunek policji. Po 1921 roku budynek został przejęty przez Skarb Państwa i zaadoptowany na ośrodek "Przystań" dla młodych prostytutek. Dziewczęta po leczeniu w szpitalu św. Łazarza, trafiały na Modlińską, gdzie uczyły się ogrodnictwa, prania, gotowania, haftu, szycia i tkactwa. Dzięki nowym umiejętnością mogły wyjść z ubóstwa i uzależnień.

Konspiracyjny teatr

W 1937 roku do „Przystani" przybyła siostra Benigna Umińska z zakonu Benedyktynek Sakramentek. Wcześniej znana była jako aktorka Stanisława Umińska. To dzięki niej adres Modlińska 257 zapisał się jako ważne miejsce w historii teatru. Jego sławę przypieczętowało konspiracyjne wystawienie „Pastorałki” L. Schillera, w której grały podopieczne ośrodka. Na przedstawieniu 1 stycznia 1943 roku pojawili się znakomici goście: Czesław Miłosz, Witold Lutosławski, Jerzy Andrzejewski oraz, bardzo wówczas młodzi uczniowie tajnych kompletów teatralnych, Danuta Szaflarska i Andrzej Łapicki.

W czasie II wojny światowej willa przy ul. Modlińskiej była również magazynem broni dla Armii Krajowej i schronieniem dla Żydów.

Budynki przetrwały wojnę. W latach 50. XX wieku ulokowano w nich Państwowy Dom Specjalny dla przewlekle chorych, a od 1960 roku Państwowy Dom Pomocy Społecznej dla dorosłych. Potem budynki pełniły funkcje usługowe – działał tam sklep z narzędziami, biblioteka. Obecnie budynek jest pustostanem popadający w ruinę.

Miasto ma pozwolenie na budowę

Miasto przygotowało projekt remontu i adaptacji zabytkowego budynku, uzyskało wszelkie niezbędne uzgodnienia zarówno konserwatorskie, jak i pozwolenie na budowę. Realizację zadania przekazano Stołecznemu Zarządowi Rozwoju Miasta. SZRM po analizie dokumentacji projektowej zdecydował o konieczności rozszerzenia inwestycji m.in. o wentylację mechaniczną niezbędną z uwagi na planowaną funkcję centrum lokalnego.

Rozszerzona dokumentacja projektowa ponownie trafiła do oceny organu ochrony zabytków oraz organu budowalnego. W efekcie we wrześniu 2021 roku zostało wydane nowe pozwolenie na budowę. Miasto zabezpieczyło na remont 7,5 mln złotych. Jeszcze w tym roku zostanie ogłoszony przetarg na wykonawcę prac remontowych.

Centrum lokalne z zabytkowym wyposażeniem

Po remoncie w willi znajdzie się sala widowiskowa na ok. 50 osób. Na pierwszym piętrze pomieszczone będą sale do zajęć plastycznych, muzyki i tańca. Strych zostanie przeznaczony na pomieszczenia biurowe i pracownię malarską. Piwnica będzie służyła jako magazyn i zaplecze techniczne. Budynek zostanie doposażony w windę, tak aby zapewnić dostęp osobom z niepełnosprawnościami.

Wszystkie zabytkowe elementy, jak stolarka drzwiowa, drewniane schody wraz z kutą balustradą, ceramiczna posadzka będą zachowane i poddane konserwacji.

Z uwagi na bardzo zły stan obiektu, najcenniejsze fragmenty polichromii zostaną na czas prac remontowych zdjęte wraz z tynkiem, a następnie ponownie wklejone na odpowiednio przygotowaną ścianę w te same miejsca. Reszta polichromii zostanie wiernie odtworzona.   

Fot. UM Warszawa