27 września jest dniem szczególnym dla Wojsk Obrony Terytorialnej. Decyzją Ministra Obrony Narodowej z 14 sierpnia 2018 roku, został ustanowiony świętem Terytorialsów. Dlaczego uroczystość obchodzimy akurat tego dnia? Jak w ostatnich latach rozwinęła się formacja?

27 września obchodzimy święto Wojsk Obrony Terytorialnej. Tego samego dnia, w 1939 roku, utworzono Polskie Państwo Podziemne, co podkreśla historyczną tożsamość żołnierzy piątego rodzaju sił zbrojnych, którzy dziedziczą tradycje Armii Krajowej. Wojska Obrony Terytorialnej zostały stworzone siedem lat temu, aby powiększać potencjał obronny Polski. W zeszłym roku dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej podpisał porozumienie o współpracy z prezesem Instytutu Pamięci Narodowej - dr. Karolem Nawrockim. 

Zakłada ono przygotowanie żołnierzy i pracowników jednostek wojskowych Wojsk Obrony Terytorialnej i pracowników Instytutu Pamięci Narodowej do współdziałania w różnych stanach gotowości obronnej państwa, propagowanie postaw patriotycznych oraz upowszechnianie wiedzy o historii Polski i Polaków w XX wieku - czytamy na stronie Centrali Instytutu. 

Jak w ostatnich latach rozwinęły się Wojska Obrony Terytorialnej? Zapytaliśmy o zdanie rzecznika prasowego DWOT, ppłk Roberta Pękalę: 

Wojska Obrony Terytorialnej to jeden z rodzajów sił zbrojnych, który w znaczący sposób powiększa potencjał obronny Polski. Budowa WOT rozpoczęła się w 2017 r. i od tego czasu postępowała etapowo. Najpierw powstało Dowództwo Wojsk Obrony Terytorialnej, następnie rozpoczęło się formowanie trzech pierwszych brygad obrony terytorialnej w województwach podlaskim, lubelskim i podkarpackim. W sumie, w pierwszym roku działalności zapoczątkowano formowanie sześciu brygad OT (czwarta w województwie warmińsko-mazurskim oraz dwie brygady w województwie mazowieckim). Na koniec pierwszego roku budowy WOT stan liczebności wynosił ponad 7,5 tys. żołnierzy. W kolejnym, 2018 r., struktury rozbudowano o kolejnych siedem brygad OT (pomorską, kujawsko-pomorską, łódzką, świętokrzyską, małopolską, wielkopolską i śląską). W tym roku rozpoczęto również formowanie Centrum Szkolenia WOT w Toruniu. Na koniec 2018 r. liczebność żołnierzy nowego rodzaju sił zbrojnych wynosiła blisko 17 tys. Formowanie kolejnych dwóch brygad OT (zachodniopomorskiej i dolnośląskiej) rozpoczęto w 2019 r. Jednocześnie Dowództwu WOT podporządkowano Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki, sformowano też szkołę podoficerską „SONDA". Liczebność formacji na koniec 2019 r. wynosiła blisko 25 tys. żołnierzy. W 2020 r., pomimo ograniczeń związanych z pandemią Covid-19, nadal rozbudowywano struktury WOT. Rok 2020 zakończył się stanem żołnierzy WOT na poziomie blisko 27,5 tys. W marcu 2021 r. rozpoczęto formowanie kolejnych trzech brygad OT (stołecznej, nadbużańskiej oraz przemyskiej). W 2023 sformowano Ośrodek Reprezentacyjny WOT w Radomiu. W tym roku sformowane zostały dwie ostatnie brygady: 17 Opolska i 15 Lubuska. Obecnie WOT liczą ponad 40 tys. żołnierzy, choć docelowo formacja liczyć ma ok.50 tys. Główne zadania spoczywające na WOT na czas zagrożenia wojną to ścisłe współdziałanie z wojskami operacyjnymi podczas prowadzenia operacji obronnej, w tym np. działania przeciwdywersyjne, czy pomoc w przyjmowaniu wojsk sojuszniczych na terenie Polski. Natomiast w czasie pokoju żołnierze WOT działają podczas różnego typu operacji kryzysowych, np. podczas katastrof naturalnych. Terytorialsi biorą też udział we wsparciu Straży Granicznej - w ochronie granicy z Białorusią czy ochranie portu lotniczego Rzeszów-Jesionka. Od 6 maja 2022 roku Dowództwo WOT pełni rolę w Centrum Zarządzania Kryzysowego Ministra Obrony Narodowej, a dowódca tych wojsk jest szefem tej organizacji. Aktualnie w ramach reagowania kryzysowego działa 20 zespołów oceny odbudowy, 15 zespołów oceny wsparcia oraz 21 naziemnych zespołów poszukiwawczo-ratowniczych. Dodatkowo w gotowości są utrzymywane 43 moduły zadaniowe na terenie 16 województw.

Kim są Terytorialsi? I jak wspierają lokalne społeczności? 

- Blisko 90% Terytorialsów to ochotnicy, którzy pełnią służbę w obrębie swoich powiatów i gmin, co pozwala im szkolić się w dobrze znanym terenie niemal od urodzenia. Terytorialność, będąca jedną z podstaw funkcjonowania WOT, sprawia, że lokalne społeczności otrzymują dodatkową pomoc w przypadku wystąpienia powodzi, podtopień, pożarów, ulewnych deszczy, silnych wiatrów i innych sytuacji kryzysowych – w najkrótszym możliwym czasie. Terytorialsi od lat są silnym ramieniem podnoszącym bezpieczeństwo w swojej okolicy, a ich obecność w kolejnych akcjach wspierania służb tylko to potwierdza. Nasza formacja brała udział m.in. w takich operacjach jak „Odporna wiosna", „Trwała odporność", „Silne wsparcie", a od 13 września br. żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej aktywnie działają na terenach południowo-zachodniej Polski objętych powodzią w ramach operacji „Feniks". Terytorialsi w dzień i w nocy wykonują rozmaite zadania, a wszystko po to, by zmniejszyć rozmiary tragedii, która dotknęła mieszkańców zalanych terenów. Między innymi właśnie poprzez takie działania ten rodzaj sił zbrojnych buduje pozytywny wizerunek wśród lokalnej społeczności, która niejednokrotnie wyrażała słowa uznania za trud włożony w wykonywanie zadań służbowych. Dodatkowo WOT cieszy się sporym zainteresowaniem i uznaniem wśród społeczeństwa ze względu na możliwość pełnienia terytorialnej służby wojskowej, która pozwala na pogodzenie życia zawodowego i prywatnego ze służbą Ojczyźnie - powiedział ppłk Robert Pękala.

Wojska Obrony Terytorialnej to najnowszy rodzaj sił zbrojnych RP, którego szeregi składają się z żołnierzy-ochotników. 

fot. pixabay