W środę, 8 listopada, w zabytkowej fabryce Norblina odbyła się uroczysta premiera książki pt. „Było takie miasto... Warszawa na starych zdjęciach i kartach pocztowych z kolekcji Rafała Bielskiego Tom 1. 1860 – 1905". Książka jest niezwykłym albumem, który przenosi czytelnika w przeszłość stolicy i pokazuje jej zmiany na przestrzeni lat

Niezwykła podróż do przeszłości stolicy

Fabryka Norblina, gdzie obecnie mieści się jej muzeum, jak i wiele lokali usługowych, była idealnym miejscem na prezentację książki. Na samym początku prezentacji podkreślono, że Mirów, na którym mieści się zrewitalizowana fabryka, łączy Warszawę powojenną, XXI w. i XIX wieczną, zatem wybór lokacji nie był dziełem przypadku. Jak podkreślił dyrektor Fabryki Norblina, Artur Setniewski, sam kompleks stanowi eksperyment w postaci „muzeum otwartego”, więc samo w sobie pomieszczenie, w którym odbyło się spotkanie, tylko podkreślało charakter albumu, który w niej został zaprezentowany.

Bielski przyznał, że wybór materiału do książki był trudny, zwłaszcza jeśli chciał zawrzeć w niej najbardziej intrygujące okazy ze swojej kolekcji. Ostatecznie wybrał te, które najlepiej oddają klimat i charakter miasta w XIX wieku. Album ukazuje różne aspekty Warszawy z tamtego okresu, takie jak: architekturę, życie codzienne, wydarzenia historyczne, ale nie tylko. Każde zdjęcie zostało opatrzone komentarzem i ciekawostkami.

Bielski podkreślił również, że celem książki jest edukacja i popularyzacja wiedzy o historii Warszawy. - Jesteśmy w stolicy państwa i proszę sobie wyobrazić, w szkole średniej ani podstawowej nie poświęcono ani godzinki, żeby wyjaśnić młodym ludziom, skąd to miasto się wzięło — powiedział Rafał Bielski.

Jeden album - trzy historie

Sama książka została podzielona na trzy ścieżki. Pierwsza z nich - historia warszawskiej fotografii - ukazuje prace takich warszawskich fotografów jak Karol Beyer, Maksymilian Fajans czy Stanisław Bizański. Ich zdjęcia odzwierciedlają Warszawę z drugiej połowy XIX wieku, kiedy miasto było pod zaborem rosyjskim. Na pocztówkach widać nie tylko znane zabytki, ale też uliczne scenki, rozmazane sylwetki postaci, zwane „warszawskimi duchami”, spowodowane długim czasem naświetlania, plamy atramentu, niedoskonałości, retusze piórem. To wszystko dodaje uroku i tajemnicy tym obrazom.

Druga z nich — historia karty pocztowej — zdradza nam początki warszawskich pocztówek. Ukazuje fotografie, które wtedy wpłynęły na ogromną popularność kartek pocztowych, a także pozwala nam podejrzeć, jak wyglądała z początku korespondencja za ich pomocą. Możemy się zdziwić, jak wiele wspólnego mają one z dzisiejszymi SMS-ami.

Ostatnia część albumu poświęcona połączeniu fotografii i karty pocztowej przenosi nas w czasy, gdy zapoczątkowany został druk offsetowy, znany i ceniony do dzisiaj. Pocztówki w pewnym sensie stały się w tamtym okresie nośnikiem informacji o mieście, zawartym w sztuce użytkowej, co dzieło Rafała Bielskiego doskonale ukazuje. - Chodziło o różnorodność treści, by pokazać kreatywność tych ludzi – podkreślił autor.

Kolejne tomy przeniosą nas w nieco bliższą przeszłość

Pierwszy tom albumu kończy się na 1905 roku ze względu na reformę karty pocztowej i jej układu. Drugi tom będzie przedstawiał Warszawę dalej carską, ale i niemiecką – podczas I wojny światowej. - To była zupełnie inna okupacja, zaryzykowałbym stwierdzenie, że pełniejsza szacunku – zauważa Bielski.

Trzeci tom obejmie dwudziestolecie międzywojenne i II wojnę światową. Kończyć się będzie na Powstaniu Warszawskim, jako, zdaniem autora, drugiej śmierci Warszawy, tuż po potopie szwedzkim. Czwarty tom z kolei pokaże Warszawę z czasów Biura Odbudowy Stolicy i jego zmagań z powojenną sylwetką miasta.

O autorze

Autor książki, Rafał Bielski, jest prawnikiem, kolekcjonerem i miłośnikiem historii Warszawy. Jest także autorem „Było takie miasto. Warszawa na starej karcie pocztowej” oraz współautorem albumu „Utracone miasto. Warszawa wczoraj i dziś”.

Prywatnie jest on również kolekcjonerem warszawskich zdjęć, pocztówek i planów. Jak wyjawił w trakcie spotkania, jego bogaty zbiór z lat 1860-1945 sięga aż 25 tys. okazów. Jest on również członkiem Towarzystwa Przyjaciół Warszawy. Jak wyjawił w trakcie spotkania, jego kolekcjonerska pasja zaczęła się od zakupu pocztówki z kościołem św. Aleksandra, którą nabył w wieku 16 lat na bazarze na wolskim Kole. Podobizna kościoła symbolicznie widnieje na okładce świeżo wydanej książki.

fot.Jakub Bielawski