Wiemy już jak będą wyglądały przyszłoroczne finanse Warszawy. W czwartek, 10 grudnia, stołeczni radni uchwalili budżet miasta na 2021 rok i Wieloletnią Prognozę Finansową na lata 2021-2050.

- To budżet na trudny 2021 rok. Epidemia trwa, rząd coraz głębiej sięga do kieszeni samorządów, chce podzielić Mazowsze i odciąć je od niektórych funduszy unijnych. Grozi nam też głęboka recesja, krajowy PKB wciąż spada i w przyszłym roku będzie niższy aż o 8 p.p. od zakładanego przed wybuchem pandemii COVID-19. Swoją cenę ma też nasza codzienna walka z koronawirusem oraz realna pomoc udzielana mieszkańcom i przedsiębiorcom. To wszystko wpływa niekorzystnie na nasze dochody, a tym samym możliwości dalszych wydatków. Musieliśmy uwzględnić te wszystkie czynniki przy projektowaniu budżetu, zabezpieczając rozwój i realizację priorytetów, bez obniżania jakości życia warszawiaków – mówi Rafał Trzaskowski, prezydent m.st. Warszawy.

Pandemia spowodowała bezprecedensowy kryzys. Nie wiadomo jak długo jeszcze potrwa i jakie konsekwencje dla krajowej gospodarki będą miały dalsze rządowe restrykcje, ograniczające działalność firm.

Pierwsze skutki gospodarcze epidemii są już widoczne. Poziom Produktu Krajowego Brutto w 2021 r. będzie niższy niż w 2019 r. Niektóre sektory gospodarki (m.in. kultura, rekreacja czy gastronomia) niemal całkowicie zaprzestały działalności. To przekłada się na mniejsze dochody miasta. 

Równocześnie rząd systematycznie ogranicza wpływy samorządów. Wdrożone w 2019 r. zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych PIT (obniżenie stawki do 17%, podwyższenie kosztów uzyskania przychodu i zwolnienie z podatku osób w wieku poniżej 26 lat), zmniejszyły roczne dochody Warszawy o 800 mln zł. A przekształcenie użytkowania wieczystego i uwłaszczenie właścicieli na gruntach przeznaczonych na cele mieszkaniowe – o 330 mln zł.

Potencjał stolicy znacznie ogranicza też tzw. Janosikowe. W wyniku jego wadliwej konstrukcji, pomimo znacznego ubytku dochodów w latach 2020 i 2021, Warszawa ma wpłacić w przyszłym roku do budżetu centralnego aż 1,294 mld zł - o 85,4 mln zł więcej niż w 2020 r.

Epidemia a finanse stolicy

Dochody Warszawy wciąż spadają, a wydatki rosną. W wyniku epidemicznych ograniczeń zmniejszyły się m.in. wpływy miasta ze sprzedaży biletów warszawskiego transportu publicznego – o 32,5%, opłat parkingowych – o 12,3%, podatku od czynności cywilnoprawnych – o 9,0% oraz udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych PIT - o 6,2%.

Na same działania związane z przeciwdziałaniem i usuwaniem skutków COVID-19 wydano 93,1 mln zł.

Stolica podjęła liczne działania na rzecz ochrony przedsiębiorców dotkniętych ograniczeniami działalności – obniżając m.in. stawki za dzierżawę i wynajem miejskich nieruchomości. To przełożyło się na wpływy w budżecie – dochody z najmu nieruchomości były niższe o 22,8%, z najmu lokali użytkowych o 21,1%, a z dzierżawy gruntów o 5,3%.

Warszawa zwiększyła także wydatki na opiekę zdrowotną, pomoc społeczną (w tym na opiekę nad osobami starszymi, samotnymi, bezdomnymi) i edukację. Wsparła dodatkowo miejskie instytucje kultury, zwiększyła dotacje dla organizacji pozarządowych i wolontariatu żeby pomóc potrzebującym, najbardziej zagrożonym mieszkańcom. Przez cały okres epidemii miasto utrzymywało również maksymalną pracę przewozową komunikacji publicznej, pomimo niskiej frekwencji pasażerów.

W wyniku tych wszystkich uwarunkowań dochody Warszawy od stycznia do września br. (w porównaniu z tym samym okresem ubiegłego) były niższe aż o 4,5%, a wydatki bieżące wzrosły o 6,6 proc.

Budżet w 2021 roku:

• planowane dochody - 20,566 mld zł
• planowane wydatki - 21,630 mld zł
• planowany deficyt na poziomie - 1,065 mld zł
• spłata zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz wykup obligacji - 398 mln zł
• nowe zobowiązania zwrotne na kwotę - 921 mln zł.

Zadłużenie w 2021 r. zwiększy się o 9,7% (523 mln zł) - do poziomu 5,933 mld zł, na koniec roku poziom zadłużenia w relacji do dochodów wyniesie 28,8%.

Wydatki bieżące z budżetu m.st. Warszawy w 2021 roku wyniosą 18,822 mld zł. W tym:

• edukacja – 4,935 mld zł
• transport i komunikacja – 3,534 mld zł 
• ochrona zdrowia i pomoc społeczna – 3,488 mld zł
• finanse i różne rozliczenia – 1,615 mld zł
• gospodarka komunalna i ochrona środowiska – 1,684 mld zł 
• zarządzanie strukturami samorządowymi – 1,424 mld zł
• ład przestrzenny i gospodarka nieruchomościami – 1,072 mld zł
• kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego – 489 mln zł
• bezpieczeństwo i porządek publiczny – 335 mln zł
• rekreacja, sport i turystyka – 205 mln zł 
• działalność promocyjna i wspieranie rozwoju gospodarczego – 41 mln zł

A planowane wydatki majątkowe w 2021 r. wyniosą 2,809 mld zł, z czego 1,999 mld zł to inwestycje ogólnomiejskie, a 623 mln zł – dzielnicowe, pozostałe wydatki to 187 mln zł.

Dofinansowanie unijne w przyszłym roku wyniesie 801 mln zł.

Najważniejsze inwestycje

W 2021 r. miasto przeznaczy m.in.:

• 951,6 mln zł na budowę II linii metra,
• 123,4 mln zł na budowę Szpitala Południowego,
• 100 mln zł na dokapitalizowanie spółki Tramwaje Warszawskie Sp. z o.o.,
• 90 mln zł na budowę Muzeum Sztuki Nowoczesnej,
• 51 mln zł na modernizacje kotłowni,
• 50 mln zł na wkład do spółki Miejskie Przedsiębiorstwo Realizacji Inwestycji Sp. z o.o. w związku z modernizacją i rozbudową Szpitala Bielańskiego,
• 48,4 mln zł na rozbudowę ul. Wybrzeże Helskie wraz z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym,
• 35,3 mln zł na budowę zespołu szkolno-przedszkolnego w rejonie ul. Nowaka – Jeziorańskiego,
• 33,5 mln zł na pozyskanie nieruchomości pod inwestycje drogowe,
• 33,2 mln zł na budowę kolektora tłocznego dla odprowadzania wód opadowych i roztopowych z południowych dzielnic Warszawy, 
• 29,1 mln zł na budowę linii tramwajowej na Tarchomin i układu drogowego ul. Światowida i Projektowanej - prace przygotowawcze, pozyskanie nieruchomości i budowę układu drogowego,
• 24,9 mln zł na refundację wydatków na zakup taboru na potrzeby projektu "Budowa II linii metra, wraz z infrastrukturą towarzyszącą i zakupem taboru - etap II",
• 24,9 mln zł na rozbudowę Szkoły Podstawowej nr 341 przy ul. Oławskiej 3,
• 23 mln zł na budowę zespołu szkolno - przedszkolnego przy ul. Anny German,
• 21,4 mln zł na rewitalizację Ośrodka Hutnik przy ul. Marymonckiej 42 (część 2).

Wieloletnia Prognoza Finansowa na lata 2021-2050

Niestabilną sytuację gospodarczą i dalszy spadek dochodów, uwzględniono w perspektywie wieloletniej. Miasto gruntownie zweryfikowało prognozę dochodów w latach 2021-2050 – obniżając je o 2,4% (16,2 mld zł), a dochody własne o 3,3% (18,3 mld zł). W WPF edycji 2021-2050 m.st. Warszawa założono też pozyskanie 7,041 mld zł pożyczek i kredytów – na sfinansowanie niedoborów (w perspektywie do 2030 r.).

W ten sposób zabezpieczono dalszy rozwój stolicy i jakość życia warszawiaków. Miasto znacząco zwiększy zadłużenie, by podtrzymać słabnącą koniunkturę gospodarczą i zrealizować wszystkie inwestycje i projekty tak potrzebne mieszkańcom (m.in. nowe żłobki, szpitale, szkoły i przedszkola, dalsza rozbudowa metra).

Zgodnie z wewnętrzną zasadą utrzymywane jednak będzie zadłużenie poniżej progu 50% (w relacji do dochodów miasta ogółem).

Źródło: UM Warszawa